Võ Nguyên Giáp cũng kinh ngạc nhận thấy những thay đổi khác
thường mà cuộc Cách mạng tháng Tám mang lại cho đất nước. Người dân
Việt Nam bị gông xiềng trói buộc và sống khốn khổ trong nô lệ đã đứng dậy
và trở thành một dân tộc tự do. Võ Nguyên Giáp nghĩ Chính phủ non trẻ của
Việt Minh “đã đứng vững trong bão táp. Bây giờ kẻ thù được sự ủng hộ của
một đội quân đông đảo, có máy bay và tàu chiến, xe bọc thép yểm hộ phải
thương lượng bình đẳng với chúng ta.” Ông cảm thấy đây là thắng lợi ban
đầu khi Pháp đã công nhận Việt Nam là một “quốc gia tự do”, từ chỗ là một
dân tộc mà 63 năm trước đã bị tước đoạt hết mọi quyền tự do.
Hôm đó đại biểu hai bên ký tên vào hai văn kiện. Bản thứ nhất gọi là
Hiệp định sơ bộ do Sainteny, Hồ Chí Minh và Vũ Hồng Khanh đại biểu của
Việt Nam Quốc dân Đảng ký. Bản thứ hai gọi là Phụ lục quân sự do
Sainteny và tướng Raoul Salan đại diện cho Pháp và Võ Nguyên Giáp đại
diện cho Việt Nam ký. Thất vọng vì trong hoàn cảnh lúc đó chỉ đạt được
một phần rất nhỏ mục tiêu đề ra, Võ Nguyên Giáp nhận xét đó là “văn kiện
quốc tế đầu tiên mà Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ký với nước ngoài”. Bản
hiệp định này làm cho Pháp thỏa mãn hơn nhiều. Họ giữ được Nam Kỳ,
vùng sản xuất lúa gạo chủ yếu, trung tâm thương mại quốc tế quan trọng.
Lúc đó gạo và cao su là một trong những mặt hàng xuất khẩu quan trọng
nhất của Đông Nam Á. Trưng cầu dân ý để quyết định số phận của Nam Kỳ
chỉ là nguyên tắc chung, không quy định thời hạn và thể thức thực hiện. Họ
có thời gian để nắm chặt hơn đất Nam Kỳ, còn Việt Minh không có cách nào
ngăn cản được.
Người Pháp cũng thấy bản Phụ lục quân sự có lợi cho họ nhiều hơn.
Việc hứa rút quân trong 5 năm nữa chỉ là danh dự của họ. Họ nghĩ có thể
tăng thêm quân vào miền Bắc nếu việc đó trở nên cần thiết mà không có sự
ràng buộc nào. Việt Minh phải duy trì trật tự cho họ mà không để tinh thần
chống Pháp vượt quá giới hạn. Nếu Việt Minh có hành động nào chống
Pháp, người Pháp sẽ coi đó là sự khiêu khích để biện minh cho hành động
quân sự của mình. Họ tin vào “văn minh ưu việt” của họ, vào ưu thế vũ khí
