“Chúng ta phải giải quyết tất cả các vấn đề đó. Chúng ta phải học cách
làm thế nào để giành chiến thắng với các phương tiện ít hơn. Chúng ta phải
tìm ra cách sử dụng tốt nhất tổ chức hậu cần nghèo nàn hơn để chiến thắng
kẻ thù. Trong sáu bảy chục năm qua, nhân dân Việt Nam chưa giải quyết
được vấn đề đó. Nhân dân ta rất dũng cảm nhưng chưa đủ. Chúng ta phải
học tập phương pháp chiến tranh nhân dân. Ba mươi triệu người Việt Nam là
ba mươi triệu người lính. Như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói khi bắt đầu
cuộc kháng chiến chống Pháp: Ai có súng dùng súng. Ai có dao dùng dao.
Ai không có dao thì dùng gậy gộc, đất đá”. Đó là cốt lõi của chiến tranh
nhân dân. Ai nấy đều đứng lên chiến đấu chống địch […]. Mỗi người có
cách đánh riêng của mình. Mỗi tiểu đội, mỗi trung đoàn đều có phương pháp
riêng. Toàn thể dân tộc đứng lên đấu tranh cho tự do và độc lập.”
Võ Nguyên Giáp còn có hai người thầy nữa. Một người là Napoleon.
Mặc dù ông không kể tên người chỉ huy quân sự vĩ đại trong trước tác của
ông nhưng trong một buổi phỏng vấn vào năm 1988 ông nhắc lại ông chịu
ơn Napoleon. Còn người kia là Tôn Tử, một vị tướng đồng thời là triết gia
Trung Quốc cổ đại. Trong đó, một trích dẫn của Mao đủ để chỉ ra ảnh hưởng
của Tôn Tử đối với ông: “Địch tiến, ta lùi; địch đóng trại, ta quấy rối; địch
mệt mỏi, ta tấn công; địch rút lui, ta truy kích.”
Đọc những đoạn trích, những câu châm ngôn của Tôn Tử làm ta nghĩ
ngay đến cách thức Võ Nguyên Giáp vận dụng trong những năm đầu chiến
tranh chống Pháp, giống nhau giữa học thuyết của Tôn Tử và những gì đã do
Giáp phát triển là hiển nhiên. Nhưng khi người ta hỏi ông Binh pháp Tôn Tử
đã ảnh hưởng đến ông như thế nào, ông trả lời: “Tôn Tử có những ý kiến rất
hay. Trước đây tôi đã được đọc và tôi đã phát hiện ông ta nói rằng… “nếu
lực lượng địch đông gấp mười lần thì không nên đánh.” Nếu tôi làm theo lời
ông ấy thì có lẽ chúng tôi vẫn còn ở trong rừng sâu. Chúng tôi sẽ không bao
giờ chiến thắng được người Pháp và người Mỹ. Học thuyết Tôn Tử bản thân
nó là không đủ để chỉ ra cho chúng tôi cách làm những việc mà chúng tôi đã
làm như thế nào”.
