Westmoreland và cũng như ông này, nhậm chức Tổng tham mưu trưởng liên
quân. Giáp nhận xét: Tướng Abrams dựa trên sự nghiên cứu tìm tòi. Ông ta
đã nghiên cứu kinh nghiệm bản thân và của người khác để xem cái gì có thể
vận dụng vào tình hình thực tế ở đây, nhưng ông ta tưởng là ông ta sẽ thắng
và ông ta đã lầm. Tướng Weyand kế nhiệm ông Abrams vừa chỉ huy quân sự
Mỹ ở Việt Nam vừa làm Tham mưu trưởng lục quân Mỹ. “Đối với
Weyand”, Giáp nói, “ông ta cho rằng không thể đi đến thắng lợi. Tình hình
lúc đó rất khác vì ông ta phải gánh những hậu quả của hai vị tướng tiền
nhiệm để lại. Sai lầm của họ là xâm lược nước chúng tôi nhưng Chính phủ
Mỹ mới là kẻ chịu trách nhiệm. Tôi chỉ nói được có thế.”
Một lần nữa, Võ Nguyên Giáp có dịp để bày tỏ những cảm nghĩ của
ông đối với khả năng chiến đấu của lính Mỹ. Ông nhớ lại, trên một chuyến
bay về Hà Nội, ông mặc thường phục nhưng một số cựu chiến binh Mỹ ngồi
cạnh đã nhận ra ông do đọc được tên ông ghi trên tấm phiếu hành lý. Một
trong số đó đã hỏi ông: Thưa tướng quân, ngài nghĩ thế nào về lính Mỹ?
- Lính Mỹ cũng như những người lính khác, khi họ được chỉ huy tốt thì
họ chiến đấu giỏi.
Nhưng họ đã thua, không phải lỗi của họ mà do lỗi của người lãnh đạo.
Ông kết luận: “Người lính Mỹ không bao giờ nên tham gia vào một
cuộc chiến tranh xâm lược. Nếu họ trọng danh dự và yêu mến tự do của bản
thân họ thì họ nên trọng danh dự và yêu mến tự do của người khác.”
Rất nhiều người Mỹ thất vọng vì kết cục của cuộc chiến tranh Việt
Nam. Có nhiều lời đả kích và cũng không ít lời nói trái ngược trong dư luận
Mỹ để tìm ra sự thất bại đó là do đâu. Một con người trước đây nhiều năm lẽ
ra người ta phải nghe ông, cuối cùng phải nói trong một cuộc trả lời phỏng
vấn rằng, phần lớn lỗi lầm là do kiêu căng và dốt nát. Với tính hay nói
thẳng, Lucien Conein ít nhất đã sống nhiều năm ở Đông Nam Á hơn bất cứ
người Mỹ nào khác. Ông tóm tắt ý kiến của mình như sau: “Năm 1956, tôi
