năm 1965. Tuy nhiên, sự sáng suốt của ông và những phán đoán quân sự của
ông thường là đúng và đối với một cựu giáo viên dạy lịch sử không được
đào tạo chính quy về quân sự thì đó là điều phi thường! Cũng như George
Washington và Nathanael Greene ở Mỹ, ông đã học những kiến thức cơ bản
về chiến tranh khi phải tiến hành chiến tranh. Ông đã tự đào tạo như thế, cóp
nhặt chỗ này chỗ kia, khi đọc sách hoặc khi bắt tay vào làm. Sách vở không
phải là sự cứu giúp lớn lao lúc đầu. Trước khi bí mật sang Trung Quốc năm
1940, ông thường đến Thư viện Trung ương ở Hà Nội, tra cứu Bách khoa
toàn thư, thấy những đoạn miêu tả lựu đạn và kíp nổ mà sau này ông đã bình
luận: “Rất khó hiểu đối với tôi lúc đó.” Trong quá khứ, ông đã học bắn bằng
súng săn, thứ vũ khí duy nhất người dân bản xứ được phép sử dụng trong
thời Pháp thuộc. Đoạn văn nói về lựu đạn và kinh nghiệm sử dụng súng săn,
như lời ông nói sau này, “là sự hiểu biết duy nhất của tôi về vũ khí”.
Tướng Giáp là con người có tư duy xuất sắc, giàu óc sáng tạo. Tri thức
quân sự của ông được tích lũy trong thực tế, chứ không phải trong một viện
hàn lâm quân sự nào. Ông chưa từng học trường sĩ quan, không qua một
trường đào tạo quân sự nào, do đó không có các “giải pháp nhà trường” mà
các học sinh sĩ quan khao khát tìm tòi để khi tốt nghiệp được bổ nhiệm vào
một vị trí “đúng đắn”. Tướng Giáp đề cập các vấn đề không có đáp án giả
định trước như các sĩ quan được đào tạo có bài bản thường áp dụng. Thoạt
đầu ông tiếp cận vấn đề một cách rất linh hoạt, đưa ra nhiều phương án chọn
lựa. Mỗi vấn đề đặt ra đòi hỏi ông phải có những cách trả lời mới mẻ và từ
kinh nghiệm thực tế, ông đã nâng lên thành những nguyên tắc chỉ đạo, trở
thành học thuyết quân sự của riêng ông, được mọi người chấp nhận. Theo
một nghĩa nào đó, cái gì lúc đầu thật hết sức độc đáo thì sau một thời gian sẽ
trở thành học thuyết. Chiến tranh ngày càng mở rộng, lực lượng vũ trang
ngày càng lớn mạnh thêm, Tướng Giáp càng phải đào tạo một đội ngũ đông
đảo cán bộ có trình độ ngày càng cao, phù hợp với yêu cầu của từng giai
đoạn phát triển.
