– Mày mù à? Paradis thét vào tai anh ta, tay chỉ vào những xác chết nằm
trên đường phố.
– À không! Một người khác có vẻ ngoan cố nói, trung sĩ đã động đậy
chân rồi đó.
– Anh ấy chả động đậy gì cả!
– Không thể để anh ấy ở lại đó được!
– Quay lại đi, đồ ngu!
Người lính chạy lom khom ra ngoài, nhưng liền bị một loạt đạn đốn ngã
trước khi đến được chỗ cái xác mà theo anh đang động đậy; người lính quay
tròn, miệng đầy máu me, rồi đổ sụp xuống phía sau con ngựa chết cứng đờ
đang được dùng như một ụ tránh đạn.
– Láu cá đến thế là cùng! Rondelet càu nhàu.
– Mất thời gian quá! Ôi giời ơi! Paradis cáu kỉnh.
Những người sống sót ở khu vực tiếp giáp mặt trận quá ư là gần địch. Họ
nhặt nhạnh súng đạn mang đầy trên tay như những người tù khổ sai;
Rondelet nhấc một cái que xiên thịt bỏ sót trên lò sưởi, cả bọn chạy về phía
khu vườn có những hàng rào thấp che chắn. Họ vượt qua hàng rào, cúi rạp
xuống để tránh con phố nguy hiểm. Họ nhằm hướng tháp chuông nhà thờ
Aspern giờ đây chỉ còn trơ bộ khung, họ rời xa rồi lại quay trở lại, vấp phải
một bức tường nhỏ, họ liền lao vào trong những bụi rậm, leo lên những bức
tường bằng đá, mắt cá chân bị trẹo, họ đi tập tễnh, vấp ngã va cả vào nhau,
da thịt bị những cây ngấy đâm nát. Trong nỗi sợ hãi chết chóc, hoặc bị chôn
vùi hoặc bị chết cháy trong đống tro tàn, họ có một sức lực phi thường. Họ
nghe nhiều tiếng pháo nổ giữa những con phố chính; một quả tạc đạn rơi
trên mái nhà họ vừa rời khỏi, xà kèo trên mái bốc cháy ngùn ngụt. Họ gặp
một toán lính đào ngũ khác mặc quân phục khét lẹt và thế là băng đảng bọn
đào ngũ lớn dần lên khi đi đến được chỗ bức tường khu nghĩa địa; còn chút
sức lực cuối cùng, họ leo qua bức tường, nhảy qua những ngôi mộ và từ cây
thập ác này qua thập ác khác, cuối cùng đến được chỗ nhà thờ. Masséna và
