– I-va Khơ-ri-xtô-phô-rô-vích ạ, - đồng chí nói với tôi, - ta phải có những
thay đổi cơ bản về nhận thức mới được. Chúng ta vẫn quen với ý nghĩ là
địch nắm vững quyển chủ động, nên lúc nảy phải tiêu hao địch bằng phòng
ngự tích cực, vì ta chưa đủ lực lượng để thực hiện việc lớn hơn. Lực lượng
ta quả còn ít, nhất là thiếu trang bị và đạn dược. Nhưng vấn đề không chỉ ở
chỗ đó. Không được quên cả nhân tố tâm lý nữa. Chúng ta cứ rút lui mãi và
đã quen nghĩ là địch mạnh hơn, nên không hề nghĩ đến tiến công lớn.
Những cuộc phản đột kích nhỏ và phản kích thì được, còn tiến công lớn –
thì hơi sớm. Cái ánh hào quang bất khả chiến bại mà bộ máy tuyên truyền
phát-xít tô vẽ cho quân đội của chúng, cũng dần dần tác động tới ta. Đã đến
lúc chúng ta phải dẹp tan câu chuyện hoang dường đó. – Bô-đin ngẫm nghĩ
một lát rồi cười mỉm. – Nếu như trước kia địch đối phó với ta là con sư tử,
thì hiện nay ta phải hình dung chúng như con chuột nhắt.
Xin thú thực là tôi cùng Bô-đin đã tìm mọi cách hạ thấp khả năng chiến
đấu của tập đoàn quân Clai-xtơ trước mắt bộ tư lệnh Phương diện quân
Nam cũng như các tư lệnh tập đoàn quân. Trong trường hợp này, chúng tôi
cố tình hành động trái với quy tắc bất di bất dịch: không được đánh giá thấp
khả năng của đối phương. Nhưng tôi và Bô-đin xuất phát từ quan niệm:
trong những ngày này, điều quan trọng là phải vượt được trở ngại về tâm lý
trong ý thức của cán bộ chỉ huy ta, do hậu quả của việc rút lui kéo dài vừa
qua, và cũng không có gì phải giấu giếm, do quan niệm thuộc kiến thức lớn
là không tránh khỏi phải rút lui khi đối phương có ưu thế lớn về những
phương tiện kỹ thuật.
Rõ ràng là những người am hiểu nghệ thuật quân sự sẽ không tán thành
thực nghiệm của chúng tôi. Nhưng trong chiến tranh, mọi việc đều có thể
xảy ra. Và chuyện kể của tôi cũng là thêm một bằng chứng về điều đó.
Mưu chước của chúng tôi dẫu sao cũng đã có vai trò tích cực trong thời
gian chuẩn bị phản công ở gần Rô-xtốp.
Sáng ra, chúng tôi đã có mặt ở Ca-men-xcơ - Sa-khơ-tin-xcơ. Các ủy
viên Hội đồng quân sự và nhiều tướng lĩnh khác của Phương diện quân
Nam tập trung trong một căn phòng rộng. Qua việc đánh giá tình hình và
