cộng sản, do đó quân sĩ được khuyến khích đeo bùa, hay xâm lên người
những dấu hiệu thiêng liêng. Dù binh sĩ Cộng hoà Khmer đã chiến đấu
dũng cảm, nhưng vì thiếu trang bị, thiếu huấn luyện, vì tệ nạn tham nhũng
và nhất là vì Lon Nol cứ liên tiếp xen vào hệ thống chỉ huy nên hai cuộc
hành quân Chân Lạp I và Chân Lạp II trong hai năm 1970 và 1971 đã đưa
đến thảm bại, gây tổn thất trầm trọng cho quân đội. Trong khi đó, quân
Khmer Đỏ lớn mạnh dần, và sau khi hiệp định Paris về Việt nam được ký
kết (ngày 27-1-1973), quân Khmer Đỏ bắt đầu đảm nhiệm cuộc chiến một
cách tích cực hơn. Với lối đánh liều mạng bất kể tổn thất, Khmer Đỏ dần
dần mở rộng vùng kiểm soát và tới cuối năm 1974, họ bắt đầu tấn công
Phnom Penh. Tuy hai lần Khmer Đỏ bị đẩy lui với những tổn thất nhân
mạng rất lớn, nhưng rồi vòng đai phòng thủ Phnom Penh cũng bị vỡ. Ngày
1-4-1975, Neak Song thất thủ, ngày 12-4-1975, cứ điểm phòng thủ cuối
cùng Takhman ở phía tây bị tràn ngập. Phnom Penh trở nên một thành phố
bỏ ngỏ. Ngày 17-4-1975, quân Khmer đỏ tiến vào thành phố. Cuộc nội
chiến trong giai đoạn chiến tranh Đông dương thứ hai chấm dứt, nhưng
người dân Campuchia không biết rằng họ đang bước sang một giai đoạn
lịch sử đen tối khác, bi thảm hơn tất cả mọi thảm hoạ mà họ hay toàn thể
nhân loại đã trải qua.
Tài liệu tham khảo:
- Việt nam sử lược của Trần Trọng Kim.
- History of Southeast Asia, Hatl
- When The War Was Over, Elizabeth Becker
- Brother Enemy, Nayan Chanda
