vị đi đầu, đàn anh. Họ viết luận cương cho Đảng Nhân dân cách mạng
Campuchia. Họ sử dụng lãnh thổ Lào và Campuchia để hành quân một
cách tự do. Năm 1950, tướng Giáp có viết: “Đông dương là một đơn vị
chiến thuật duy nhất. một chiến trường duy nhất”. Đó là một nhu cầu chiến
lược dễ hiểu, vì quân đội Pháp đã dùng căn cứ ở cả ba lãnh thổ để mở các
cuộc hành quân và vì hình thể đặc biệt của Việt nam, bị bó hẹp ở miền
Trung, về phương diện quân sự sẽ dễ dàng bị chia cắt và cô lập nếu không
sử dụng đất đai Lào và Campuchia. Do đó mà một cuộc chiến nào ở Việt
nam cũng lôi cuốn theo những biến động chính trị và quân sự ở Lào và
Campuchia, và một chính quyền Việt nam nào cũng mong muốn có một lân
bang thân hữu, hay tốt hơn là chịu ảnh hưởng của mình.
Sau năm 1954, để chống lại áp lực của Nam Việt nam và Thái lan,
Sihanouk dựa vào Trung hoa và nghiêng về Bắc Việt. Ông từ chối gia nhập
khối Liên phòng Đông Nam Á, ngả theo đường lối trung lập không liên kết
của khối Á Phi và nhắm mắt làm ngơ cho Việt cộng sử dụng vùng đất sát
biên giới Việt nam làm mật khu và đường tiếp vận. Với đường lối đối ngoại
đó, Sihanouk đã hoá giải sự ủng hộ của Trung hoa và cộng sản Việt nam
với cộng sản Campuchia. Ông hy vọng nếu Bắc Việt thắng trận sẽ nhớ ơn
và để yên cho ông. Không còn cách nào khác, Tổng thống Ngô Đình Diệm
ở Nam Việt nam lúc đó quay sang ủng hộ lãnh tụ đối lập Sam Sary, giúp
tướng Đap Chuồn nổi loạn và có lần cho phép Đại sứ Ngô Trọng Hiếu mưu
sát Sihanouk bằng bom. Tất cả những âm mưu kể trên đều thất bại và càng
làm Sihanouk thiên về khối cộng sản. Tuy nhiên hành động làm lơ cho bộ
đội Việt nam thao túng ở vùng biên giới đã gây bất mãn trong quân đội
Campuchia và đưa đến cuộc đảo chính của Lon Nol năm 1970. Thời gian
từ 1970 tới 1975 là thời gian hợp tác giữa hai lực lượng cộng sản Việt nam
và Campuchia. Nhưng sự hợp tác này chỉ dựa trên căn bản lợi dụng lẫn
nhau. Tuy cộng sản Campuchia đã bắt đầu đấu tranh vũ trang từ 1967,
những năm đó là những năm Sihanouk đang cầm quyền và Việt nam thấy
có thể lợi dụng được Sihanouk nên đã kìm hãm hoạt động của Khmer Đỏ.
Từ 1970, sau khi Sihanouk bị lật đổ, hai năm đầu lực lượng Khmer Đỏ còn
yếu, bộ đội Việt nam đảm nhiệm mọi cuộc hành quân và đã gây tổn hại