người Khmer để tiêu diệt trên năm chục triệu người Việt, và chúng ta vẫn
còn sáu triệu”.
Ngoài những ước tính chủ quan và điên cuồng đó, tình hình kinh tế và
chính trị nội bộ như biến cố Keo Meas, âm mưa phản loạn của tướng
Chakrang, tư lệnh đặc khu Phnom Penh, cùng những hành động của Việt
nam như ký hiệp ước liên minh và đem quân trú đóng tại Lào, nghị quyết
của đại hội Đảng cộng sản Việt nam trong đó có đoạn “thực hiện mối quan
hệ đặc biệt” với Lào và Campuchia khiến cho những lãnh tụ Khmer Đỏ
thấy cần phải phát động chiến tranh. Nhưng họ vẫn còn đủ khôn ngoan để
chờ đến sau khi tình hình nội bộ Trung hoa được sáng tỏ, các nhà lãnh đạo
mới của Trung hoa tiếp tục cam kết ủng hộ Campuchia, họ mới bắt đầu mở
một cuộc tấn công quy mô vào lãnh thổ Việt nam, và để hạ uy tín Việt nam,
cuộc tập kích quy mô đó được chọn đúng vào ngày Việt nam kỷ niệm hai
năm chiến thắng.
Đêm 30-4-1977, trong khi các cán bộ Việt nam còn đang đắc chí ăn mừng
kỷ niệm thì ba trung đoàn quân Campuchia thuộc các sư đoàn 210 và 250
của quân khu Tây Nam mở một cuộc hành quân lớn đánh vào nhiều quận lỵ
và làng mạc sát biên giới thuộc tỉnh An Giang.
Bị đánh bất ngờ, bộ đội Việt nam bỏ chạy không chống cự để mặc cho quân
Khmer Đỏ tràn đến đất phá làng mạc, tàn sát thường dân vô tội. Khoảng
năm trăm dân lành bị tàn sát, kể cả đàn bà, trẻ con. Có người bị chặt đầu, có
người bị thiêu sống, có người bị mổ bụng. Riêng tại quận Tịnh Biên đã có
hơn một trăm thường dân bị giết. Việt nam lúc đó vẫn hy vọng còn có thể
lấy lòng được Trung hoa nên chỉ phản ứng một cách giới hạn bằng cách
dùng phi cơ oanh tạc trả đũa những vị trí quân sự trong nội địa Campuchia,
và chờ tới hơn một tháng sau mới kín đáo trao kháng thư cho đại sứ So
Khaeng tại Hà nội, quy trách nhiệm cho chính phủ Campuchia, vì theo
kháng thư, “một cuộc tấn công hàng loạt có phối hợp như vậy không thể
xảy ra do quyết định của cán bộ địa phương”.
Phản ứng thụ động của Việt nam càng làm cho Pol Pot tin vào phán đoán
của mình và sức mạnh của Khmer Đỏ, và sau đó, lúc Việt nam cùng Lào ký
hiệp ước liên minh hỗ tương phòng thủ ngày 18-7-1977, Pol Pot càng tin