ra một điều kỳ lạ, đó là trên Trái đất, Tự nhiên không hề nghĩ đến bánh xe
hoặc đã ưu tiên các mưu chước khác trước khi cần đến nó. Và người Hỏa
tinh không những không biết (một điều khó tin) hay tránh dùng bánh xe,
mà rất đáng chú ý là dụng cụ của chúng rất ít dùng trục cố định hoặc tương
đối cố định khiến gắn các cơ phận quay tròn chỉ quay được trên mặt phẳng.
Hầu như tất cả khớp nối trong máy cho thấy một hệ thống phức tạp gồm
các cơ phận trượt trên những đệm chịu ma sát nhỏ nhưng được uốn cong
khéo léo.
Và nhân nói tới chi tiết này, một điều đáng kể là các tay cầm dài trong
máy móc của chúng phần lớn cử động nhờ một loại tựa như hệ thống cơ
gồm các ổ đĩa nằm trong một vỏ bọc co giãn. Những đĩa này được phân cực
nên hút nhau rất mạnh khi có dòng điện chạy ngang. Cách này giống kỳ lạ
với cử động của loài thú, làm cho người chứng kiến hết sức ngạc nhiên bối
rối. Các thứ tựa như bắp thịt đó có rất nhiều trong cỗ máy điều khiển giống
con cua đã mở khối hình trụ ra khi lần đầu tiên tôi ghé nhìn qua khe hở. Nó
có vẻ vô cùng sống động so với chính người Hỏa tinh nằm cách xa nó dưới
ánh hoàng hôn, thở hổn hển, ngọ nguậy những cái tua bất lực, cử động yếu
ớt sau chuyến đi dài qua không gian.
Trong khi tôi nhìn những cử động lờ đờ của chúng dưới ánh mặt trời,
và ghi nhớ mọi chi tiết kỳ lạ về hình thể chúng, vị cha xứ nhắc tôi nhớ tới
sự hiện diện của ông bằng cách giật mạnh tay tôi. Tôi quay sang ông thì
thấy ông cau mặt, mím môi im lặng. Ông muốn ngó qua khe hở vốn chỉ vừa
cho một trong hai chúng tôi nhòm qua, vì thế tôi phải ngưng nhìn một lát để
cho ông hưởng đặc quyền đó.
Khi tôi nhìn ra lần nữa, cỗ máy điều khiển bận rộn đã lấy từ trong khối
hình trụ ra vài thiết bị và ráp lại thành một hình dáng giống y chính nó. Và
xa bên trái đã xuất hiện một máy đào nhỏ đang tíu tít phun những tia hơi
xanh biếc và di chuyển vòng quanh hố, đào đắp một cách có phương pháp
và có tiên toán. Tiếng đập đều đều phát ra từ đấy, và các chấn động nhịp
nhàng đó đã làm nơi trú ẩn đổ nát của chúng tôi rung liên tục. Nó vừa làm
