- Mỗi lần nhìn những bức ảnh này, tôi lại có cảm giác ngạc nhiên. Saul
đã cho cháu gái sáu tuổi của chúng tôi xem. Nó hỏi tôi: "Bà nội ơi, thế hồi
trước bà là một cậu con trai, đúng không?"
- Bà Olga Vassilievna, có phải bà đã ra trận ngay không?
- Chiến tranh, phần tôi, bắt đầu bằng cuộc tản cư của chúng tôi. Tôi từ
giã nhà tôi, tuổi trẻ của tôi. Suốt dọc đường, đoàn tàu bị giã pháo, bị ném
bom, máy bay bay rất thấp. Tôi nhớ một toán bọn trẻ, học sinh trường kỹ
thuật, nhảy ra khỏi toa tàu: tất cả mặc đồng phục đen. Một mục tiêu hoàn
hảo! Tất cả đều chết vì bị máy bay rà sát nã súng máy... Có cảm tưởng bọn
Đức vừa bắn vừa đếm từng người... Cô có hình dung ra không?
Chúng tôi làm việc ở nhà máy, ở đấy có thức ăn đảm bảo, khá tốt. Nhưng
trái tim tôi cháy bỏng... Năm 1942, tôi nhận được giấy gọi. Chúng tôi là ba
mươi cô gái. Người ta đưa chúng tôi qua hồ Ladoga trên những sà lan
không có boong, phơi ra trước làn đạn và đố chúng tôi lên bờ ở Leningrad,
đang bị bao vây.
Về ngày đầu tiên của tôi trong thành phố, tôi nhớ kỷ niệm về đêm trắng
và một đơn vị xạ thủ hải quân đi qua, mặc toàn đồ đen. Cảm giác không khí
căng thẳng, nhân dân không thấy đâu, chỉ có chuyển động duy nhất là các
đèn chiếu chạy qua lại và những người lính thủy kia đang đi, như trong thời
nội chiến, người khoác những băng đạn súng máy. Một cảnh phim thật sự.
Cô có hình dung ra không?
Thành phố bị vây chặt. Mặt trận chỉ cách hai bước chân. Đi tàu điện số 3,
có thể đến nhà máy Kirov và đã là tiền duyên. Cứ trời vừa hửng là đại bác
giã. Lại thêm, chúng ngắm trực tiếp mà bắn. Các loạt súng liên tục. Có
những chiếc tàu lớn đậu ở một cầu tàu; tất nhiên, người ta đã ngụy trang,
nhưng không thể vì thế mà loại trừ khả năng một phát trúng đích. Chúng tôi
trở thành thợ làm thuốc đạn. Một đơn vị đặc biệt làm công việc ngụy trang
bằng khói được thành lập và đặt dưới quyền chỉ huy của đại úy hải quân
Alexandre Bogdanov, nguyên là chỉ huy một sư đoàn tàu phóng lôi. Ở đây
có nhiều cô gái. Phần đông từ các trường kỹ thuật ra hoặc đã có sau lưng
