trung thực và riêng tư bằng khi chúng tôi ngồi riêng với nhau. Thực tế là
câu chuyện mang một tính chất công chúng. Khó đạt đến được những cảm
nhận cá nhân, tôi luôn vấp phải một sự kháng cự bên trong. Một kiểu tự vệ.
Những ký ức họ giãi bày với tôi cứ như chịu một sự sửa chữa thường trực.
Tôi đã khám phá ra rằng hiện tượng đó thậm chí tuân theo một thứ quy
luật: càng có nhiều người nghe, câu chuyện càng tẻ nhạt và lạnh lùng. Càng
giống như thông thường ta vẫn chờ nó như thế. Nó càng cẩn trọng tuân theo
cho đúng cách với mẫu hình thông thường. Nina Yakovlevna không thoát
được sai lệch này: bà kể cho tôi một cuộc chiến tranh - "như tôi (sẽ kể) cho
con gái tôi, để cô hiểu điều chúng tôi, dù còn là trẻ con, chúng tôi buộc phải
chịu đựng" - nhưng lại dành một cuộc chiến tranh khác cho đại cử tọa - một
cuộc chiến tranh "như những người khác đã kể cho bà, như báo chí vẫn nói,
gồm những chiến công và anh hùng, nhằm giáo dục thanh niên bằng cách
cung cấp cho chúng những tấm gương cao quý". Mỗi lần, tôi lại ngạc nhiên
vì ngờ vực ấy đối với cái giản dị và nhân bản, bởi ý muốn thay thế cuộc
sống bằng một hình ảnh lý tưởng. Một hình thức vờ...
Nhưng tôi, tôi không thể quên chúng tôi đã cùng uống trà, rất hồn nhiên,
trong bếp. Và cả hai chúng tôi đã ròng ròng nước mắt.
