nói... Không gọi... Nhiều người mê man. Nhưng thường hơn cả, là họ
không nói gì hết. Họ suy nghĩ. Mắt hướng vào khoảng không, có vẻ họ suy
nghĩ. Nếu ta gọi họ, họ không nghe thấy...
Họ nghĩ gì?”
NGỰA VÀ CHIM
“Hai đoàn tàu đang ở trong ga... Một đoàn chở thương binh, đoàn kia
chở ngựa. Và một trận máy bay oanh tạc. Chúng tôi mở cửa cho thương
binh chạy thoát, nhưng họ, thay vì chạy đi, họ lại lao vào đám ngựa để cứu
chúng ra khỏi lửa. Khi những người thương binh hét lên, tất nhiên rất kinh
khủng, nhưng không gì kinh khủng hơn là tiếng hí của ngựa bị giết. Đúng
không? Bởi vì chúng chẳng tội tình gì hết, chúng không chịu trách nhiệm
về những vấn đề của con người. Vậy nên, không ai chạy trốn vào rừng, mọi
người chỉ lo cứu ngựa. Tôi muốn nói gì về chuyện này? Tôi muốn nói rằng
chúng tôi cố giữ cho mình còn là con người... Không trở thành dã thú. Bọn
phát xít rà sát đất. Rất gần. Về sau tôi nghĩ: các phi công Đức, rất rõ ràng,
nhìn thấy tất cả, sao chúng không xấu hổ?”
“Tôi nhớ một chuyện... Chúng tôi đến một làng, và ở đấy, tại bìa rừng,
chúng tôi tìm thấy thi hài những người du kích. Tôi không thể tả cho cô họ
đã phải chịu đựng những gì. Chúng đã tra tấn họ, chặt họ ra từng khúc...
Ngay cả những từ đó đã khiến tôi sợ, tôi không thể kể lại chuyện ghê rợn
đến thế... Mà, ngay cạnh đó, có những con ngựa đang gặm cỏ. Ta biết đấy
là ngựa của du kích, thậm chí chúng còn được đóng yên. Tôi không biết
chúng đã chạy thoát được bọn Đức và sau đó mới trở lại, hay bọn Đức
không có thời giờ để mang chúng đi. Chúng thanh bình, cỏ nhiều. Làm sao
con người lại có thể phạm một tội ác tệ hại như thế trước mắt các con
ngựa? Những con vật đang nhìn họ...”
“Rừng cháy, thóc cháy... Tôi đã nhìn thấy những con bò và những con
chó bị cháy. Một mùi khác thường... Lạ.
