Tôi đã nhìn thấy... những thùng to cà chua muối bị cháy, những thùng
bắp cải muối. Tôi đã thấy chim... ngựa, bò bị cháy... Cũng phải làm quen
với mùi đó...
Tôi mới hiểu mọi thứ đều có thể cháy... Cả máu..
“Tôi thương xót mọi sinh vật: một con chó bị thương... Một con cò bị
giết... Trong một trận bom, một con dê đã đến gần chúng tôi. Nó nằm
xuống cạnh chúng tôi. Nó chỉ nằm dài ra đó, và cất tiếng be be. Khi bom
chấm dứt, nó đi theo chúng tôi, nó luôn đi sát người vào chúng tôi; là
chuyện bình thường: đấy là một sinh vật, nó sợ. Chúng tôi đến một làng và
chúng tôi nói với một người phụ nữ: ”Hãy nhận lấy nó, nó thật đáng
thương.” Chúng tôi muốn cứu nó...”
“Trong phòng tôi làm, có hai người bị thương: một tên Đức và một
người lính xe tăng của chúng ta, bị bỏng nặng. Tôi vào thăm họ:
“Anh thấy sao?
- Tôi, thì ổn, người lính xe tăng trả lời, nhưng tình trạng anh kia không
tốt.
- Đấy là một tên phát xít...
- Không, tôi ổn, nhưng tình trạng anh ta tệ đấy.”
Không còn là những kẻ thù, đơn giản là hai người bị thương nằm cạnh
nhau. Giữa họ đã kết nên một điều gì đó của con người. Đã hơn một lần, tôi
quan sát thấy hiện tượng ấy diễn ra nhanh như thế nào.
“Vào cuối thu, chim bay qua trên trời... Những đợt chim bay không ngớt.
Pháo ta và pháo địch giã liên tục, mà chúng thì cứ bay trên tất cả những thứ
đó. Làm sao kêu được chúng? Làm sao báo cho chúng? “Đừng bay qua
đây! Nguy hiểm đấy!” Chim rơi, đâm xuống đất..
“Họ đưa về cho chúng tôi những tên lính SS để chạy chữa. Những sĩ
quan SS. Một cô y tá đến gần tôi:
“Làm thế nào với chúng? Giết đi hay điều trị bình thường?
