nhận khẩu súng như là phần thưởng vì lòng dũng cảm của ông. Ông ném
khẩu súng ấy cho em trai tôi: “Từ nay, con là con cả, con là một người đàn
ông, con phải chăm nom mẹ con và các chị con...”
Chúng tôi đã giữ khẩu súng ấy suốt cuộc chiến tranh. Chúng tôi đã bán
hay đem đổi tất cả những thứ đôi chút quý giá chúng tôi có để lấy lương
thực, nhưng khẩu súng ấy thì chúng tôi giữ. Chúng tôi không thể rời nó.
Đấy là kỷ niệm của chúng tôi về bố. Vào phút cuối cùng, ông cũng ném
chiếc áo khoác to của ông lên xe cam nhông đưa chúng tôi về hậu phương,
đấy là chiếc áo ấm nhất của ông.
Ở nhà ga, chúng tôi lên tàu, nhưng trước khi đến Gomel, chúng tôi bị
nằm dưới làn đạn quân thù. Khi chúng dừng bắn... Trước tiên là rất im lặng,
rồi những tiếng kêu vang lên... Mọi người đều chạy. Mẹ và em trai tôi nhảy
được lên một toa tàu, tôi thì không. Tôi rất sợ. Rất, rất sợ! Chưa bao giờ tôi
ở một mình. Vậy mà lúc này, tôi chẳng có ai. Tôi níu vào đuôi áo một phụ
nữ, tôi giúp bà băng cho những người bị thương - bà là bác sĩ, cấp đại úy.
Tôi tiếp tục chuyến đi trong đơn vị của bà. Tôi được người ta đón nhận tốt,
họ cho tôi ăn, rồi họ sực nhớ ra: “Cô bao nhiêu tuổi?”
Tôi biết nếu tôi nói thật, họ sẽ cho tôi vào một trại mồ côi. Nhưng tôi, tôi
không muốn xa những người có sức mạnh khiến tôi phục. Tôi muốn tham
gia chiến tranh, như họ. Người ta luôn lặp lại với tôi, và bố tôi là người đầu
tiên, rằng chúng ta sẽ chiến đấu trên lãnh thổ của kẻ thù, rằng những thất
bại của chúng ta là tạm thời và chiến tranh sẽ nhanh chóng kết thúc với
chiến thắng của chúng ta. Tất cả những cái đó sẽ diễn ra không có tôi ư?
Những ý nghĩ trẻ con của tôi là như thế. Tôi trả lời là tôi mười sáu tuổi và
người ta đã để tôi yên. Tôi đã học trong sáu tháng. Tôi học, và cùng lúc, tôi
tiếp tục chăm sóc thương binh. Tôi theo các bài học không phải ở một
trường y tá, mà tại chỗ ở tiểu đoàn quân y. Quân đội ta vừa chiến đấu vừa
rút lui, chúng tôi mang theo thương binh cùng chúng tôi.
Chúng tôi tránh các lộ, vì chúng bị oanh tạc thường xuyên. Chúng tôi đi
qua các đầm lầy, men theo các sườn thấp. Đội hình phân tán. Tất cả các đơn
