chiến (Quốc Cộng) nơi vùng đất xa lạ với tâm trạng vừa băn khoăn vừa
nghi hoặc. Hiển nhiên, trong và sau cuộc chiến, nước Mỹ đã bị xâu xé vì
những tranh cãi – từ nhiều phía , cả kẻ trong cuộc lẫn người ngoài cuộc, cả
bên chính quyền lẫn dư luận công chúng. Sự tranh cãi, có lúc đã biến thành
những cuộc biểu tình hàng trăm ngàn người tham dự, có người chết có máu
đổ, xảy ra hầu khắp các thành phố lớn của nước Mỹ. Những hiện tượng ấy,
xét ra, rất bình thường ở một nền dân chủ đã trưởng thành như nước Mỹ.
Hơn nữa , tính đa dạng trong mọi lĩnh vực sinh hoạt của người Mỹ là một
yếu tố không thể thiếu khi đi tìm căn rễ của sự tranh cãi về cuộc chiến Việt
Nam những năm ấy ở nước Mỹ.
Thế nhưng, 40 năm sau, tưởng chừng những ồn ào sôi động của dư luận
Mỹ những năm 60 đã hoàn toàn nằm gọn trong ngăn kéo của lịch sử, bỗng
đột ngột bùng lên, làm ngạc nhiên cả những người trong cuộc. Thế là, cuộc
chiến tranh gây tranh cãi nhiều nhất trong lịch sử nước Mỹ, vẫn tiếp tục là
vết thương nhức nhối, không những cho thế hệ dính líu trực tiếp đến nó, mà
còn có những tác động tiêu cực đến cả thế hệ tiếp nối. Vết thương cũ được
khơi lại, nguyên ủy là ở sự tính toán sai lầm (?) của một cựu binh Mỹ vốn
đã từng trực tiếp tham chiến ở Việt Nam. Với sự trí trá cố hữu của một
chính trị gia, ông định đem quãng đời lính chiến của mình ra làm một bằng
chứng cho khả năng chỉ huy lãnh đạo trong thời chiến, một khả năng cần
thiết của vị Tổng Tư Lệnh Tối Cao, chức vụ mà ông cùng với đảng của
mình, đang vận động để giành được trong cuộc bầu cử cuối năm nay ở Mỹ.
Bỏ qua một bên sự tính toán cơ hội (?) và sai lầm (?) của ông, hậu quả
của nó cho thấy rằng, dấu ấn khủng khiếp của cuộc chiến tranh ấy vẫn còn
đè nặng lên tâm thức những người tham dự. Bênh hay chống, sai hay đúng,
xét ra không còn là điều quan tâm hàng đầu của họ hiện nay. Thế hệ chiến
tranh 40 năm trước, đến nay đang mấp mé tuổi về hưu dưỡng già (ngoại trừ
một số người đang vận động vào những chức vụ dân cử cao cấp). Điều
quan tâm chính yếu của họ hiện nay là, ý thức sự tồn tại dai dẳng của vết
thương chiến tranh cũ, trong tương lai không xa lắm, khi cùng nhau bước
chân vào các trungtâm dưỡng lão, kẻ chống gậy, người ngồi xe lăn, liệu họ
