nay không còn sức mà sống một cách đàng hoàng nữa. Chính quyền lại biết
cách lợi dụng điểm yếu và trạng thái tâm lý này của dân chúng. Các lực
lượng an ninh hưởng lợi bằng cách vừa cai trị̣ và đàn áp, lại vừa phỉnh nịnh
người dân bằng những ngôn từ khoác lác về quá khứ cũng như về cuộc
chiến chống Mỹ. Chính quyền này chẳng khác gì kẻ làm tình với xác chết,
lấy sức mạnh từ quá khứ để trấn áp dân chúng. Và dân chúng cũng đủ mù
quáng để mê mẩn những lời khoác lác đó. Thông thường một nước càng
nghèo bao nhiêu lại càng say mê huyền thoại bấy nhiêu, vì ở đó người ta
phải bám vào những huyền thoại để tồn tại, để quên đi hiện thực đắng cay."
Nỗi sợ thẳm sâu
Theo Dương Thu Hương thì tất cả những số liệu tử vong trong cuộc chiến
tranh chống Pháp và chống Mỹ từng được chính quyền công bố đều là bịa
đặt vì chúng quá thấp. "Nhưng chính quyền lại nương vào sự mê muội và
hèn nhát của dân chúng. Mọi người đều biết điều ấy từ lâu nhưng tất cả đều
câm lặng." Năm 1987 dường như có thay đổi. Thế nhưng "đúng là một trò
lừa đảo!" như Dương Thu Hương hồi tưởng. "Chính quyền này chưa bao
giờ thành thật với dân cả." Vào thời điểm đó "lời kêu gọi các nhà văn và
giới trí thức hãy nói thẳng nói thật và đóng góp vào công cuộc đổi mới xã
hội" chỉ là lừa đảo. Từ đầu những năm 80 Dương Thu Hương đã chống lại
kiểm duyệt, giờ đây bà đề cập đến việc đảng cộng sản phản bội những tiêu
chí trước kia, sự tham nhũng trong nội bộ đảng, sự vong thân vì tham chức
quyền của giới trí thức và cuộc cải cách ruộng đất gây hậu quả trầm trọng
hồi những năm 50 trong nhiều tiểu thuyết của mình. Tác phẩm của bà được
tiêu thụ đến hàng trăm nghìn bản. Những bài chính luận đòi hỏi dân chủ và
nhân quyền của bà gây được tiếng vang lớn.
Thế nhưng mùa xuân chính trị mới chớm dậy chỉ một năm sau cuộc mở cửa
về mặt kinh tế, còn gọi là Đổi Mới, không kéo dài được bao lâu. Trước tình
hình xáo trộn ở Ðông Âu, chính quyền lại vội vã cuống cuồng tìm cách làm
câm hẳn những tiếng nói mang tính phê phán. Tổng bí thư đảng Nguyễn
Văn Linh có mời Dương Thu Hương đến gặp mình,"ông ta yêu cầu tôi
