Lội qua một con suối rộng là tới khu ruộng thoai thoải dưới chân núi.
Ruộng tiếp ruộng. Hàng trăm mảnh. Mảnh hình dải khăn. Mảnh hình cái
khuyên. Mảnh hình chiếc móng ngựa. Nối tiếp nhau, như các nấc thang, lên
cao dần. Cạnh ruộng là đá hòn, đá tảng đen sầm, nổi hình nổi khối như trâu
nằm.
Trên cùng của khu ruộng là hai mom núi. Hai mom núi đối diện nhau.
Cùng một kiểu nhà mái lợp ván thông, tường trình. Cùng mặt nhìn xuống
ruộng, lưng tựa vào núi. Cùng cảnh trí ngày cũng như đêm, lúc nào cũng
đọng một ngấn sương trắng ngang lưng. Cùng thuộc một ngành Mông xanh,
tiếng nói trong thanh hơn các ngành Mông khác. Cùng thuộc xã Ngài Thầu,
nhưng đó là hai thôn tên khác nhau. Ngải Phong Chồ là của người Mông họ
Thào. Vả Dì Thầu Ván là dân họ Vàng.
Ngải Phong Chồ túm tụm hơn ba mươi nóc nhà họ Thào nằm trên một
bãi đá. Ở đây, mở mắt là nhìn thấy đá. Đá xếp bậc, đá kết thành hàng rào vây
quanh khiến mỗi căn nhà đều có vẻ kín đáo biệt lập.
Đánh hơi thấy người lạ, đàn chó trong thôn, đồng tới mấy chục con, xô
ra đầu làng sủa váng. Thào Câu cầm mấy hòn đá ném thật lực và cất tiếng
chửi một thôi một hồi, đàn chó mới dạt cả về cuối làng, nhưng sau đó cứ
hướng về căn nhà Thào Câu sủa nhăng nhẳng.
Theo Thào Câu qua một cánh cửa gỗ có sợi dây giăng căng tự động
đóng mở, Tiển đứng trước một căn nhà lợp ván thông, vách đất, dài năm
gian. Trước nhà, mé phải là một vũng ao nước đục ngầu có đàn vịt trắng
đang sục mỏ kiếm mồi. Trên một phiến đá bằng ở góc trái mảnh sần, vành
vạnh một chiếc mẹt tròn đầy ăm ắp ngô hạt vàng chóe.
Đẩy cánh cửa gỗ nặng trịch, bước vào nhà, động tác đầu tiên của Câu là
cầm cây gậy dựng ở góc cửa, thọc mấy nhát lên mái nhà. Hai tấm ván gỗ
thông lợp nhà bị chọc lập tức tõe sang hai bên, để hở một lỗ hồng rộng bằng
hai bàn tay cho ánh sáng mặt trời ùa xuống. Căn nhà như bật đèn. Một người
