1
CÓ THỂ CHỌN LỰA HÌNH THỨC CHÍNH THỂ Ở CHỪNG MỨC
NÀO?
M
ọi xem xét về các hình thức chính thể rốt cuộc đều ít nhiều mang
dấu ấn của hai lý thuyết xung đột nhau về các thiết chế chính trị; hay nói
đúng hơn là của các quan niệm xung đột nhau về câu hỏi: các thiết chế
chính trị là gì.
Một số người quan niệm chính thể hoàn toàn là một nghệ thuật thực
tiễn không đặt ra vấn đề nào khác hơn là vấn đề phương tiện và mục đích.
Các hình thức chính thể được coi là tương tự như bất cứ thủ đoạn nào khác
nhằm đạt được các mục đích của loài người. Các hình thức ấy được xem
hoàn toàn là công việc của sáng tạo và kỹ xảo. Là sản phẩm do con người
tạo nên, quan niệm ấy giả định rằng con người có thể lựa chọn tạo nên hay
không tạo nên chúng, và tạo nên chúng bằng cách nào và theo kiểu gì. Theo
quan niệm này thì chính thể cũng được đối xử giống như bất kỳ vấn đề kinh
doanh nào khác. Bước thứ nhất là xác định các mục đích mà các chính thể
cần phải xúc tiến. Bước tiếp theo là thẩm định xem hình thức chính thể nào
là tốt nhất cho việc thực hiện các mục đích ấy. Sau khi hai điểm trên đã
được đáp ứng và sau khi nắm vững hình thức chính thể kết hợp được nhiều
ưu điểm nhất cũng như có ít khiếm khuyết nhất; công việc còn lại của ta chỉ
là đạt được sự đồng thuận của dân chúng, hay là của những người mà các
thiết chế dự tính sẽ tác động tới theo ý kiến riêng của ta. Tìm ra hình thức
chính thể tốt nhất, thuyết phục những người khác rằng hình thức ấy là tốt
nhất; sau khi làm như vậy rồi thì sách động họ đòi hỏi có hình thức chính
