đủ nhất các quan điểm thực sự của họ. Chẳng có một ai lại tin rằng bất cứ
dân tộc nào cũng có thể vận dụng bất kỳ loại thiết chế nào. Ta có thể đưa ra
sự tương đồng ở mức độ nhất định với các kỹ xảo cơ giới, nhưng con người
không chọn lựa ngay cả dụng cụ bằng gỗ hay bằng sắt chỉ đơn thuần vì bản
thân nó là tốt nhất. Anh ta sẽ cân nhắc xem liệu anh ta có thứ nào khác kết
hợp với nó để sử dụng được thuận lợi, và nhất là xem liệu những người sẽ
phải vận hành nó có đủ kiến thức và sự khéo léo cần thiết để điều khiển nó
hay không. Mặt khác, những người nói về các thiết chế như các cơ thể sống
cũng không phải thực sự là những người theo thuyết định mệnh chính trị
như họ tự phô bày. Họ không có ý cho rằng loài người tuyệt đối không có
phạm vi chọn lựa nào đối với chính thể mà họ muốn chung sống, hay cho
rằng việc xem xét các hậu quả gây ra bởi các hình thức chính thể khác nhau
lại hoàn toàn không là một yếu tố quyết định xem hình thức nào phải được
ưu tiên. Mặc dù mỗi phía thổi phồng lý thuyết của họ lên để đối lập lại với
phía khác và cũng không có phía nào giữ nguyên lập trường của mình mà
không có các biến cải theo phía kia, thế nhưng hai học thuyết này tương
ứng với sự khác biệt sâu xa của hai kiểu cách tư duy; và dù cho hiển nhiên
là chẳng có phía nào trong cả hai là hoàn toàn đúng, cũng như hiển nhiên
chẳng có phía nào là hoàn toàn sai, chúng ta nhất thiết phải cố gắng làm
sáng tỏ gốc rễ của mỗi kiểu cách tư duy ấy và hiểu được thực chất ý nghĩa
của chân lý trong đó.
Chúng ta hãy lưu ý rằng, trước hết các thiết chế chính trị (dù cho đề
xuất này nhiều khi bị bỏ qua) là sản phẩm của con người, có nguồn gốc và
toàn thể sự tồn tại nhờ cậy vào ý chí con người. Không phải người ta thức
giấc vào một buổi sáng đẹp trời và thấy chúng đột nhiên hình thành. Chúng
cũng chẳng giống cái cây một khi trồng xuống thì “cứ thế lớn lên mãi”
trong lúc mọi người “đang ngủ thiếp”. Trong mỗi giai đoạn tồn tại của
chúng, chúng được tạo nên như vậy là bởi tác động của ý nguyện con
người. Cho nên chúng có thể được tạo ra hoặc tốt hoặc xấu, cũng giống như
mọi thứ khác mà con người làm ra. Đã có sự suy xét và khéo léo, hoặc là
những thứ ngược lại, trong quá trình tạo dựng ra chúng. Nếu như dân chúng
