Courland, Esthonia và Livonia bị tình hình địa thế của nó ép buộc phải lập
thành bộ phận của một nhà nước Slavonia. Tại chính vùng Đông Đức có
một dân cư Slavonia đông đảo: vùng Bohemia chủ yếu là người Slavonia,
vùng Silesia và các địa hạt khác phần nào cũng vậy. Đất nước thống nhất ở
châu Âu hơn cả, là nước Pháp, cũng rất không đồng nhất: không phụ thuộc
vào những mảng nhỏ các sắc tộc ngoại quốc và những đầu mũi xa xôi, thì
như ngôn ngữ và lịch sử đã chứng minh, nước Pháp bao gồm hai phần, một
phần hầu như độc chiếm bởi cư dân Gallo-Roman, trong khi ở phần kia
người Franki, Burgundi, và các sắc tộc Teutonic khác tạo nên một thành
phần đáng kể.
Khi nhu cầu cấp bách về địa lý đã được giải quyết cho phép rồi, thì
một sự xem xét khác nữa thuần túy mang tính chất tinh thần và xã hội lại
bộc lộ ra. Kinh nghiệm chứng minh rằng việc một sắc tộc nổi lên rồi bị hòa
tan vào một sắc tộc khác là chuyện có thể xảy ra: và khi sắc tộc ấy có gốc
gác là bộ phận kém cỏi và lạc hậu hơn của loài người, thì sự hòa tan ấy là
có lợi rất lớn cho họ. Không ai có thể cho rằng không có lợi ích hơn cho
một người Breton, hay một người Basque của vùng Navarre thuộc Pháp,
khi anh ta được tiếp xúc với những tư tưởng và tình cảm hiện hành của một
dân chúng văn minh và có giáo dục cao – được là thành viên của quốc gia
Pháp, được hưởng bình đẳng mọi đặc quyền của một công dân Pháp, được
chia sẻ lợi thế bảo hộ của nước Pháp, và giá trị cũng như thanh thế của
quyền lực nước Pháp – so với việc phải hờn tủi trong cảnh khó khăn không
khắc phục nổi, là di tích bán khai của thời quá khứ, phải loay hoay trong
quỹ đạo tinh thần hạn hẹp của mình, mà không tham dự vào hay quan tâm
tới sự vận động chung của thế giới. Cùng một nhận xét như thế cũng áp
dụng được cho những người xứ Wales hay người vùng cao xứ Scotland là
thành viên của quốc gia thuộc Anh.
Bất cứ điều gì thực sự hướng tới sự trộn lẫn các sắc tộc và sự pha hòa
các thuộc tính và các đặc điểm riêng biệt vào một sự hợp nhất đều là có lợi
cho loài người. Không phải bằng những kiểu mẫu mang tính chất dập tắt đi,
chắc chắn vẫn còn lại khá đủ các thí dụ về chuyện như thế trong trường hợp
