khổ mà một thiết chế chính thể tương thích với nó và cho nó cơ may đạt
được. Không nói chi tới các hiệu ứng gián tiếp, sự can thiệp trực tiếp của
các nhà chức trách không hề có giới hạn nào ngoài sự sinh tồn của con
người, và ảnh hưởng của chính thể lên an sinh của xã hội không thể được
xem xét hay đánh giá bằng cách nào khác hơn là căn cứ vào toàn bộ lợi ích
của con người.
Khi xem xét một chính thể tốt hay xấu ta buộc phải đương đầu với một
đối tượng hết sức phức tạp, đó là lợi ích tích hợp của xã hội, nên ta cần thử
tiến hành một sự phân loại về những lợi ích này. Những lợi ích ấy, khi được
xem xét thành những nhóm nhất định, có thể cho ta chỉ bảo về những phẩm
chất mà một hình thức chính thể là thích hợp để xúc tiến những lợi ích khác
nhau ấy. Sẽ rất dễ dàng, nếu ta có thể nói được một xã hội tốt gồm có các
yếu tố như là thế này và thế này, một trong các yếu tố ấy đòi hỏi các điều
kiện thế này, một yếu tố khác đòi hỏi điều kiện thế kia; do vậy mà chính thể
bao gồm được ở mức độ cao nhất tất cả các điều kiện ấy sẽ phải là chính
thể tốt nhất. Lý thuyết chính thể như vậy hẳn là có thể được xây dựng lên
từ các định lý riêng rẽ về các yếu tố tạo nên một trạng thái xã hội tốt đẹp.
Thật không may là việc đếm và phân loại các thành tố của an sinh xã
hội để tạo thành những định lý như thế không phải là một việc dễ dàng. Đa
số những người thuộc thế hệ vừa qua hay hiện nay chuyên tâm vào lĩnh vực
triết học chính trị với một sự tinh tường nào đó đều cảm nhận được tầm
quan trọng của một việc phân loại như thế; nhưng theo chỗ tôi biết thì nỗ
lực cho tới nay hãy còn hạn chế ở một bước duy nhất. Việc phân loại bắt
đầu và kết thúc bởi việc phân chia các nhu cầu cấp bách của xã hội thành
hai đối cực, đó là Trật tự và Tiến bộ (nói theo ngôn từ của các nhà tư tưởng
Pháp); Bền vững và Tiến bộ theo từ ngữ của Coleridge
. Sự phân chia này
có vẻ hợp lý và khá quyến rũ nhờ vẻ bề ngoài đối lập minh bạch giữa hai
khâu của nó và sự khác biệt rõ rệt giữa các tình cảm mà chúng gợi nên. Thế
nhưng tôi e rằng (dù cho có thể chấp nhận vì mục tiêu đàm luận đại chúng
thế nào đi nữa) sự phân biệt giữa Trật tự, hay Bền vững, và Tiến bộ được áp
