Chương 7
Sau khi đã xác định những điểm này, ta phải xét xem có bao nhiêu loại hình
chính quyền, và đó là những loại nào, và khi đã xác định được ngay từ đầu
loại nào là đúng đắn thực sự, thì ta sẽ thấy ngay những loại chính quyền đã
bị thoái hoá là những loại nào. Hai từ hiến pháp và chính quyền có cùng
một nghĩa, và chính quyền, tức là quyền uy tối thượng trong một nước, phải
nằm trong tay của một người, hay của một vài người, hay thuộc về nhiều
người. Những dạng thức đúng đắn của chính quyền, do đó, thuộc một trong
ba loại kể trên, được tổ chức nhằm phục vụ lợi ích chung; còn những loại
chính quyền được thiết lập nhằm phục vụ quyền lợi riêng tư của một người,
một nhóm người, hay của cả nhiều người, đều là những loại chính quyền đã
bị hủ bại. Bởi vì những thành viên của một nước, nếu họ là công dân thật
sự, thì họ phải tham gia vào chính sự. Trong loại hình chính quyền do một
người cai trị, theo cách gọi thông thường là quân chủ; loại hình một thiểu
số cai trị là quý tộc; gọi như vậy là vì hoặc những người cai trị thuộc thành
phần ưu tú, hoặc là họ chuyên tâm đến những quyền lợi tốt đẹp nhất của
quốc gia và công dân. Nhưng khi mà đa số công dân tham gia chính sự và
quan tâm đến lợi ích chung, thì chính thể đó được gọi bằng một cái tên
chung là “chính quyền.” Sở dĩ ta dùng tên gọi chung này vì một người hay
một số người có thể vượt trội hơn những người khác về tài đức, nhưng khi
gom nhiều người lại, ta khó lòng phân biệt được ai là kẻ vượt trội về mọi
mặt, ngoại trừ về phương diện quân sự, [vì những người can trường, dũng
cảm và mưu trí khi chiến đấu sẽ hiển hiện trong đám đông]. Vì thế trong
những chính quyền như vậy, chiến sĩ là những người nắm giữ quyền lực và
người lính được coi là công dân.
Trong các loại hình kể trên, loại hình hủ bại của quân chủ là bạo chúa, loại
hình hủ bại của quý tộc là quả đầu, và của loại thứ ba là dân chủ.
chúa hủ bại là vì nhà vua chỉ chăm lo quyền lợi của vương thất; quả đầu chỉ
