Chương 10
Vẫn còn một khó khăn nữa liên quan đến ai sẽ nắm giữ quyền lực tối cao
của nhà nước: là quần chúng, giới giàu có, người có đức độ, kẻ tài năng,
hay là một bạo quân? Bất kỳ trường hợp nào nêu trên cũng đưa đến những
kết quả không hay. Chẳng hạn, nếu như quần chúng nắm quyền, bởi vì họ
là số đông, rồi chia nhau của cải của người giàu, thì điều đó có công bằng
hay không? Công bằng chứ (họ sẽ trả lời), vì quyền lực tối cao muốn như
vậy mà! Nhưng nếu điều này chẳng phải là bất công, thì điều nào mới là bất
công đây? Thêm nữa, sau khi chia của lần đầu tiên xong, và đa số lại quyết
định chia tiếp tài sản của thành phần thiểu số, và việc này cứ tiếp diễn liên
tục, chẳng phải quốc gia sẽ bị tiêu huỷ hay sao? Nhưng đức hạnh chẳng thể
nào làm hư hoại được những gì tốt đẹp, cũng như công bằng không thể nào
làm huỷ hoại quốc gia, do đó, luật lệ cưỡng chiếm tài sản hiển nhiên là luật
lệ bất công. Bởi vì nếu luật này mà được xem là công chính thì, nhất thiết,
mọi hành vi của bạo quân đều phải được xem là công chính; bạo quân sẽ
nói là nhân danh quyền lực tối cao mà cưỡng bách mọi người, cũng giống
như đa số cưỡng bách những người có của. Như thế có công bình không
khi một thiểu số và những kẻ giàu có trở thành nhà cai trị? Và nếu họ, cũng
theo lối lập luận đó, ăn cướp và ăn cắp của nhân dân, thì như thế có được
coi là công chính không? Nếu mà như vậy, thì mọi trường hợp khác cũng
phải được coi là công chính. Nhưng hiển nhiên, [ta biết rằng] những điều
như vậy là sai lầm và bất công.
Như thế, ta nên chọn những người có đức độ ra nắm quyền lực tối cao?
Nhưng nếu thế thì tất cả những người khác sẽ bị gạt ra ngoài guồng máy
quyền lực và như thế sẽ cảm thấy nhục nhã. Vì người ta quan niệm rằng các
chức vụ trong chính quyền là nơi được vinh dự, và nếu một nhóm người
luôn luôn nắm giữ những chức vụ này, thì sẽ không còn chỗ cho số người
còn lại. Như thế liệu ta có nên chọn một người đức độ nhất để cai trị
