một hiến pháp tuyệt hảo hay thiếu những điều kiện cần thiết để tạo ra một
cơ cấu chính trị tốt nhất, hay những nước vì điều kiện thực tế của họ mà có
một cơ cấu chính trị dở hơn các nước khác.
Thứ tư, nhà lập pháp, hơn thế nữa, cũng cần phải biết cơ cấu chính trị nào
thích hợp nhất cho những nước nói chung; bởi vì những học giả chính trị,
dù có những tư tưởng tuyệt hảo, cũng lại thường là những người không
thực tế. Ta phải xem xét, không phải chỉ những cơ cấu nào là tốt nhất, mà
còn phải xem loại nào là loại có thể thực hiện được và nước nào cũng xây
dựng được một cách dễ dàng. Có những người đòi hỏi phải có mô hình
tuyệt hảo nhất, và để đạt dược điều này thì cần phải có nhiều thuận lợi do
thiên nhiên ưu đãi. Có những người khác, nhắm tới một loại mô hình có thể
xây dựng được dễ dàng hơn, dù họ không thích cơ cấu chính trị mà họ đang
có, họ cũng vẫn ca ngợi một cơ cấu chính trị đặc thù nào đó, như hiến pháp
của Sparta chẳng hạn. Bất kỳ một sự thay đổi chế độ nào cũng đòi hỏi
người dân, đang sinh sống trong chế độ hiện hữu, khả năng và ý chí chấp
nhận chế độ mới, bởi vì cải tổ một chế độ cũ cũng rắc rối và khó khăn như
xây dựng một chế độ mới, giống như để quên đi những gì đã học thuộc
cũng khó như khi bắt đầu học điều đó. Và như thế, ngoài những đức tính
cần phải có như đã nêu ở trên, một nhà lãnh đạo cần phải có khả năng đưa
ra những biện pháp chữa trị những khiếm khuyết của cơ cấu chính trị hiện
hữu, như đã nói trước đây. Nhà lãnh đạo không thể làm được điều này nếu
không biết có bao nhiêu mô hình chính trị. Người ta thường cho rằng chỉ có
một loại chế độ dân chủ và một loại quả đầu. Nhưng đó là điều sai lầm, và
để tránh những sai lầm như thế, ta phải biết chắc chắn những điều khác
nhau trong các mô hình hiến pháp và những mô hình này có thể được kết
hợp với nhau theo bao nhiêu kiểu. Cùng một sự nhận thức chính trị sâu sắc
như vậy sẽ giúp cho ta biết hệ thống luật pháp nào là tốt nhất và thích hợp
nhất cho loại hiến pháp nào; bởi vì luật pháp phải phụ thuộc vào hiến pháp,
chứ không phải ngược lại. Hiến pháp ấn định cơ cấu chính trị của một nước
và xác định những cơ cấu cai trị, cũng như cứu cánh của mỗi cộng đồng
chính trị. Còn luật pháp không nên bị lầm lẫn với những nguyên tắc của
