chuyện như sau: một nhà trưởng giả tên Timophanes để lại gia tài cho hai
người con gái; Dexander, một người dân khác, muốn cưới hai cô gái này
cho con trai của mình, nhưng bị từ chối. Vì vậy, Dexander (một nghị viên
của
Athens) xúi dân Athens can thiệp. Một chuyện tương tự có liên quan đến
người thừa kế nữ xảy ra tại Phocis giữa
Mnaseas, cha của Mnason và Euthycrates, cha của
Onomarchus. Đây là sự khởi đầu của cuộc Thánh Chiến. Một cuộc tranh
cãi có liên quan tới hôn nhân cũng là nguyên nhân của sự thay đổi chế độ
tại Epidamnus. Một người cha có con gái hứa gả cho một thanh niên.
Nhưng cha của thanh niên này là một quan chức và vì một chuyện gì đó bắt
phạt cha của cô gái. Cảm thấy bị làm nhục, cha của cô gái mưu toan với
những người dân không có quyền bầu cử để lật đổ chính quyền.
Chính quyền cũng có thể thay đổi từ chế độ này sang chế độ khác như từ
dân chủ sang quả đầu hay ngược lại hay sang chế độ theo hiến pháp chỉ vì
những quan chức, hoặc một thành phần nào của nhà nước được tăng gia
quyền lực hay tăm tiếng. Vì lẽ đó ở Athens, Hội đồng Areopagus được nổi
danh sau cuộc chiến Ba Tư, muốn xiết chặt lại chính quyền (tiến sang chế
độ quả đầu). Nhưng sau đó nhờ vào chiến thắng tại Salamis của thuỷ quân
đưa đến việc thành lập đế quốc Athens do kiểm soát được vùng biển, nên
chế độ lại chuyển sang dân chủ vì thuỷ quân gồm toàn dân bách tính. Tại
Argos, thành phần quý tộc, sau khi đã chứng tỏ khả năng chống lại quân
Sparta trong trận chiến Mantinea, tìm cách dẹp bỏ chế độ dân chủ. Tại
Syracus, những người dân thường mới là tác nhân chính trong chiến thắng
chống lại quân Athens, bèn thay đổi chế độ theo hiến pháp thành dân chủ.
Tại Chalcis, nhân dân kết hợp với quý tộc giết chế bạo quân Phoxus rồi
nắm lấy chính quyền. Tại Ambracia, nhân dân sau khi liên kết với những kẻ
âm mưu phản loạn lật đổ được bạo quân Periander và giành lấy chính
quyền cho chính họ. Một cách tổng quát, kinh nghiệm dạy cho ta một bài
học mà ta phải luôn ghi nhớ; đó là, bất cứ ai - thường dân, quan chức, bộ
tộc, hay giai cấp nào - đã giành được chính quyền, đều trở thành cái cớ để
