tịch thu. Những điều này đã khiến giới quý tộc liên kết lại thành lực lượng
lật đổ chế độ.
Trước đây, kẻ mị dân cũng là một tướng quân, và từ đó chế độ dân chủ thay
đổi thành chế độ độc tài của những bạo chúa. Hầu hết những bạo chúa đều
xuất thân là những kẻ mị dân. Ngày nay thì đã khác, nhưng ngày xưa thì
như vậy. Lý do là vì ngày xưa chưa có những nhà hùng biện. Còn ngày nay,
khi nghệ thuật hùng biện đã phát triển, những người có khẩu tài trở thành
những nhà hùng biện và thành những kẻ mị dân dùng ba tấc lưỡi để hướng
dẫn dư luận quần chúng, nhưng vì thiếu khả năng quân sự nên họ không thể
tiếm đoạt được quyền hành, dù thỉnh thoảng ta cũng thấy vài trường hợp.
Ngày xưa ta thấy có nhiều bạo chúa hơn; đó là vì lý do quyền lực thường
được tập trung vào một số cá nhân. Thí dụ, tại Miletus, kẻ độc tài nảy sinh
ra từ Hội đồng Lãnh đạo, cơ quan có quyền lực tối cao trên nhiều vấn
đề quan trọng. Thêm vào đó, ngày xưa, với lãnh thổ không rộng lớn, người
dân thường sống ở nông thôn, chăm lo cày cấy và chẳng quan tâm đến việc
gì khác; những người lãnh đạo của họ, nếu có khả năng quân sự, thường
nắm lấy cơ hội, thu phục lòng tin của quần chúng bằng cách biểu lộ sự thù
ghét đối với thành phần giàu có, và đã thành công trong việc tiếm đoạt
quyền hành để trở thành những kẻ độc tài. Ta thấy ở Athens, Peisistratus trở
thành kẻ độc tài sau khi lãnh đạo một phe chống lại những người thuộc phe
Plain; Theagenes trở thành kẻ độc tài tại Megara sau khi sát hại đàn gia súc
của những kẻ giàu có đã cho đi ăn cỏ ngoài lãnh địa của họ. Dionysus, tại
Syracuse, trở thành kẻ độc tài sau khi đả đảo Daphnaeus và những người
giàu có; hành vi này thu phục được niềm tin của quần chúng.
Những sự thay đổi chế độ cũng xảy ra từ những mô hình dân chủ cổ xưa
cho đến những mô hình mới nhất ngày nay. Khi mà những chức vụ được
dân bầu ra mà lại không cần có tiêu chuẩn tài sản đi kèm, thì những kẻ
muốn làm quan dùng đến xảo thuật mị dân và âm mưu để cuối cùng đứng
trên luật pháp. Một phương thức tương đối hữu hiệu để chữa trị căn bệnh
