khám phá ra khi đánh giá các lãnh đạo và khả năng hoạt động của công ty họ.
Tôi, tôi, và tôi đồng nghĩa với tèo, tèo, và tèo cho cả công ty. Nhưng khi tính kiêu
căng chiếm lĩnh và ta dần hấp thụ nó, ta sẽ không còn đủ tỉnh táo nữa. Và còn
nguy hiểm hơn: Ta sẽ không hề hay biết mình đã quáng. Ta bị chính mình bịt mắt.
Hiệu ứng này lý giải tại sao nếu bạn tập hợp những con người tự tin nhất lại,
họ sẽ thành một nhóm rất kỳ lạ. Nhóm đó sẽ bao gồm những người có năng lực
nhất và những người kém năng lực nhất. Giới học thuật gọi đây là hiệu ứng
Dunning-Kruger.
Hãy nghĩ đến những đứa nhóc. Chúng có thể tự tin đến mức vô lý về những
điều bất khả thi, như đánh nhau với ma quỷ dưới tầng hầm. Bọn trẻ không hiểu rõ
về thế giới, và bởi vì không hiểu các quy luật, chúng có thể có những ước tính
vượt ngoài khả năng của mình. Điều này không chỉ đúng với bọn trẻ thôi đâu.
Những người thiếu năng lực trong một lĩnh vực nào đó cũng không có đủ kiến
thức để đánh giá đúng đắn một việc là dễ hay khó. Đó là lý do tại sao các nhà ảo
thuật thường vỗ tay khi xem các trò biểu diễn không giống các trò tôi và bạn hay
xem, và tại sao diễn viên hài bật cười với những trò đùa cũng khác những trò mà
chúng ta hay cười rũ rượi. Sự hiểu biết thấu suốt về lĩnh vực cho phép họ đánh
giá cao những điều thực sự khó làm.
Hiệu ứng Dunning-Kruger là một hiện tượng kỳ lạ khi người có ít kinh
nghiệm nhất lại tự tin nhất bởi vì họ không có đủ kinh nghiệm để đánh giá được
mức độ khó khăn của một công việc nào đó. Chúng ta đều ít nhiều đã từng trải
qua. Xem ai đó thực hiện một tư thế yoga trông cũng dễ; nhưng tự mình làm thì
thường khó hơn rất nhiều. Tương tự như nhìn vào một bức tranh và nói "Tôi cũng
vẽ được như thế."
Thậm chí nếu sự tự tin chỉ ở mức vừa phải, chúng ta cũng thường trượt dốc
và bắt đầu nghĩ rằng mình có khả năng vượt ra ngoài tầm hạn. Không phải do
chúng ta đần; chỉ là câu chuyện ta kể cho chính mình khiến ta cảm thấy quá mạnh
mẽ để rồi lại sa lầy.
Và đó chính là cách có người thua cược mất 5.000 đô la, kèm theo một cái
mũi máu được tạo nên từ bàn tay của một cao thủ võ thuật không hề tin vào vụ
chưởng nốc ao kia. Nhưng thôi cứ tạm tin bạn đi nhé. Có thể bạn vẫn luôn thực tế
về khả năng của mình. Nhưng sức mạnh đi kèm với sự tự tin vẫn còn đó một mặt
tiêu cực lớn ngăn cản bạn đến với con đường thành công thênh thang: Nó có thể
biến bạn thành một kẻ khốn.
