biệt nhạy cảm nói rằng, người mang gene A nếu gặp môi trường xấu vẫn sẽ dễ
gặp vấn đề về tâm lý, nhưng nếu gặp môi trường tốt, họ sẽ tốt hơn người thường.
Thay vì xem gene A là gene xấu, quan điểm mới cho rằng gene A chỉ nhạy cảm
hơn với môi trường mà thôi (cho nên sẽ tăng cường cái tốt/cái xấu mạnh mẽ hơn
người thường).
Hãy nhìn vấn đề cụ thể hơn. Hầu hết mọi người đều có gene DRD4, nhưng
một số lại có một biến thể gọi là DRD4-7R. Ố ồ. 7R là thứ liên quan đến ADHD
(bệnh tăng động giảm chú ý), nghiện rượu, và bạo lực. Nó là một gene "xấu."
Nhưng khi nhà nghiên cứu Ariel Knafo tiến hành một thực nghiệm để xem xem
đứa trẻ nào chịu chia sẻ kẹo khi không được yêu cầu, hầu hết trẻ 3 tuổi sẽ không
sẵn lòng nếu không bị bắt buộc, trong khi những trẻ mang gene 7R lại có xu
hướng chấp nhận. Tại sao những trẻ mang loại gene "xấu" này lại có xu hướng
giúp đỡ, thậm chí khi không được yêu cầu? Bởi vì 7R không thực sự "xấu." Cũng
giống con dao ở trên, nó tùy thuộc vào hoàn cảnh. Những đứa trẻ 7R được nuôi
dưỡng trong môi trường phức tạp, khi bị bạo hành và bỏ bê, sẽ có xu hướng
nghiện rượu và trở thành đầu gấu. Nhưng những trẻ có cha mẹ tốt thì lại tốt hơn
so với những trẻ mang gene chuẩn DRD4. Chính hoàn cảnh tạo nên sự khác biệt.
Một SỐ gene liên quan đến hành vi cũng có ảnh hưởng tương tự. Những
thanh niên mang gene CHRM2 khi được nuôi dưỡng tệ hại sẽ biến thành những
tên tội phạm tồi tệ nhất; trong khi cùng loại gene đó, trong một gia đình tốt đẹp,
sẽ giúp trẻ lên đỉnh cao. Trẻ có biến thể 5-HTTLPR cùng với bậc phụ huynh độc
đoán sẽ có xu hướng lừa dối; trong khi cũng trẻ đó, nếu được nuôi dưỡng thật tốt,
sẽ có xu hướng ngoan ngoãn tuân theo luật lệ.
Được rồi, hãy té khỏi cái kính hiển vi và đám từ viết tắt kia một lúc đã.
Hầu hết mọi người là hoa bồ công anh; ta sẽ lớn lên ổn thỏa dù trong bất kỳ
hoàn cảnh nào. Số khác lại là hoa lan; họ không những nhạy cảm với kết quả tiêu
cực mà còn nhạy cảm với tất cả mọi thứ. Họ sẽ không bung nở ở bãi đất bên vệ
đường như bồ công anh. Nhưng khi được chăm sóc cẩn thận trong nhà kính, vẻ
đẹp của họ sẽ khiến bồ công anh phải hổ thẹn. Như tác giả David Dobbs từng đề
cập trong tác phẩm The Atlantic, Loại gene mang đến nhiều vấn đề nhất cho
giống loài chúng ta, gây ra những hành vi tự hủy hoại và phản xã hội nhất, cũng
chính là loại mang khả năng thích ứng cá thể và tiến hóa thành công của loài
người. Với một môi trường xấu xa và cha mẹ tồi tệ, những trẻ thuộc tuýp hoa lan
