hơn người trẻ tuổi. Nhưng kể từ năm 2010, nhóm người dưới 30 tuổi ở thế hệ
hiện tại lại cảm thấy hạnh phúc hơn nhóm người này ở các thế hệ trước. Trong
khi đó, nhóm người trên 30 tuổi hiện tại lại không hạnh phúc bằng nhóm người
này ở các thế hệ trước. Lý do là gì? Nhà nghiên cứu Jean Twenge lý giải:
Văn hóa Mỹ ngày càng nhấn mạnh những kỳ vọng lớn lao và chuyện theo
đuổi ước mơ — những thứ nghe thật hay khi ta còn trẻ. Mặc dù vậy, người trưởng
thành bình thường dần nhận ra giấc mơ của họ có thể không thành sự thật, vì vậy
cảm giác kém hạnh phúc là không thể tránh khỏi. Người trưởng thành trong thế
hệ trước có lẽ không kỳ vọng nhiều đến như vậy, nhưng kỳ vọng ngày nay lại quá
cao đến mức không thể đáp ứng được.
Một nghiên cứu khác cho thấy, trong khoảng thời gian từ năm 1976 đến năm
2000, tham vọng và kỳ vọng của học sinh năm cuối trung học đã tăng lên đến
mức vô lý — và vẫn còn tiếp tục tăng theo thời gian. Chỉ cần tính toán một chút
và ta sẽ thấy... đúng vậy, nhóm người kỳ vọng đến mức vô lý này hiện tại đang là
những người trưởng thành thất vọng. Theo cách nói của triết gia Tyler Durden,
"Chúng ta đều được nuôi lớn bởi chương trình ti vi và tin rằng một ngày nào đó
mình sẽ là triệu phú, minh tinh màn ảnh, ngôi sao nhạc rock, nhưng thực tế là
chúng ta không làm được. Dần dần, ta nhận ra sự thật phũ phàng đó. Và cảm giác
ấy cực kỳ, cực kỳ khó chịu."
Vậy chuyện gì đang diễn ra? Trong kỷ nguyên hiện đại, chuẩn mực thành
công đã biến đổi đến mức vô lý. Chuẩn mực ấy không phải là khó đạt được nữa,
mà là không thể đạt được. Ti vi cho bạn thấy hình ảnh của mấy anh tỷ phú chừng
20 tuổi ở Thung lũng Silicon. Bạn nghĩ rằng mình giỏi thứ gì hả? Ai đó trên
mạng sẽ giỏi hơn, làm ít hơn, và hạnh phúc hơn. Họ còn có hàm răng đẹp nữa.
Trong phần lớn thời gian tồn tại của loài người, khi nhìn quanh, chỉ có chừng vài
trăm người trong bộ lạc, và ta có thể là người giỏi nhất trong chuyện gì đó. Ta nổi
bật và trở thành người đáng giá với cộng đồng. Còn giờ đây, bối cảnh là bộ lạc
toàn cầu với hơn 7 tỷ con người. Luôn có một ai đó tốt hơn ta, và truyền thông
còn luôn đề cập đến những con người đó, luôn nâng tầm những chuẩn mực lên
mỗi khi ta nghĩ rằng mình đã sắp với gần đến họ.
Chưa hết, thế giới hiện đại còn khiến cho mọi thứ cạnh tranh hơn. Thị
trường nhân tài giờ đây là toàn cầu — đồng nghĩa với việc nếu bạn không nổi bật,
các công ty sẽ chả hơi đâu năn nỉ bạn vào làm. Sẽ có người nào đó bên kia bờ đại
dương thay bạn nhận việc ngay. Máy tính khiến cho mọi thứ hiệu quả hơn, đòi
