Columbia khiến tôi không được dựa vào tất cả những gì chỉ đơn giản
là “trẻ” mà không có chút phân biệt nào. Tôi ủng hộ tất cả những hình
thức phê phán và tranh cãi có suy nghĩ, nhưng ở Đại học Columbia,
cũng như năm ngoái ở Berkeley, ta chứng kiến một hiện tượng chuyển
dịch: người ta phá tan khu học xá chỉ vì thấy bất lực trong việc đòi
chấm dứt chiến tranh ở Việt Nam... hay đòi thả Siniavski
Tướng de Gaulle chưa từ Rumani trở về và Kennedy lo lắng hỏi
tôi về tình hình ở Pháp hình như ngày càng trầm trọng. Liệu tướng de
Gaulle có cố ý để cho nước Pháp rơi vào tình trạng get out of hand -
trở thành không kiểm soát được - để rồi sau đó chộp lấy đối phương
đang mất cảnh giác, vì quá tự tin không? Tôi trả lời ông là chẳng biết
gì về chuyện đó cả, nhưng theo tôi hình như nước Pháp đang bị giày
vò bởi một nhu cầu muốn thách thức quyền lực dưới mọi hình thức, có
thể chỉ đơn giản là vì sự phô trương quyền lực trên thế giới, phô
trương về quân sự, chính trị, hạt nhân, kinh tế, cộng sản, tư bản, đã trở
thành một thứ tease thật sự, một sự khiêu khích không thể chịu đựng
được.
- Dẫu sao de Gaulle cũng là người cuối cùng, Kennedy bảo. Sẽ
không bao giờ còn có ai như ông ấy nữa. Anh có tin rằng cái cách
chúng tôi xử sự với ông ấy thời chiến tranh đã ảnh hưởng đến chính
sách hiện nay của ông ấy đối với thế giới Anglo-saxon không?
Tôi trả lời ông rằng cũng có thể, nhưng không phải theo chiều
hướng thù địch trả đũa nào đâu: đơn giản là Roosevelt và Churchill đã
dạy cho ông ấy một bài học quyền lực mà ông ấy không bao giờ quên.
Ông ấy đã có thể nhận ra rằng cái từ “nước Pháp” chẳng hề gợi lên
trong tai các đồng minh của mình âm vang thần diệu khi đó là một đất
nước bị xé vụn thành nhiều mảnh.
Tôi cảm thấy ông bị ám ảnh bởi de Gaulle, cũng như anh trai ông
trước đây, lúc ở Nhà Trắng, cứ luôn hỏi tôi về ông tướng già, tỏ ra bị
mê hoặc thật sự.
