Frederick Engels
Chống Duhring
Đạo đức và Luật pháp
X. Đạo đức và pháp quyền, bình đẳng
Chúng ta đã nhiều lần làm quen với phương pháp của ông Đuy-rinh.
Phương pháp này phân chia mỗi nhóm đối tượng của nhận thức ra thành
những yếu tố gọi là đơn giản nhất của nó, rồi đem ứng dụng vào những yếu
tố ấy những định đề cũng đơn giản như thế, gọi là hiển nhiên, rồi sau đó lại
tiếp tục vận dụng những kết luận đã đạt được như vậy. Ngay cả một vấn đề
thuộc lĩnh vực đời sống xã hội.
"Cũng phải được giải quyết bằng những định đề, dựa trên những hình thức
cơ bản đơn giản, cá biệt, làm như thế đây là đang nói đến những hình thức
cơ bản... đơn giản của toán học".
Và như vậy là việc ứng dụng phương pháp toán học vào lịch sử, đạo đức và
pháp quyền, ngay cả ở đây nữa, cũng phải mang lại cho chúng ta một sự
xác thực có tính chất toán học của những kết luận đã đạt được, phải mang
lại cho những kết quả có cái tính chất những chân lý xác thực, bất biến.
Đó cũng chỉ là một hình thức khác của cái phương pháp tư tưởng cũ kỹ
được ưa thích, mà người ta còn gọi là phương pháp tiên nghiệm, một
phương pháp không nhận thức những đặc tính của đối tượng bằng cách rút
những đặc tính ấy từ bản thân đối tượng ra mà bằng cách rút chúng một
cách suy diễn từ khái niệm về đối tượng. Trước hết, người ta xuất phát từ
đối tượng để tạo ra khái niệm về đối tượng ; sau đó người ta đảo ngược tất
cả lại và đo đối tượng bằng hình ảnh của đối tượng, tức là bằng khái niệm
về đối tượng. Bây giờ thì không phải là khái niệm phải phù hợp với đối
tượng, mà đối tượng phải phù hợp với khái niệm. Ở ông Đuy-rinh, những
yếu tố giản đơn nhất, những trừu tượng cuối cùng mà ông đạt được, lại giữ
vai trò khái niệm, những điều đó không làm thay đổi vấn đề một chút nào
cả ; nhiều lắm thì những yếu tố giản đơn nhất ấy chỉ mang tính chất thuần
tuý khái niệm thôi. Do đó, cả ở đây nữa, triết học hiện thực cũng chỉ tiêu
biểu ra là hệ tư tưởng thuần tuý, là sự suy diễn hiện thực không xuất phát từ
