CHỐNG DUHRING - Trang 311

dốt", vì rằng ở cửa miệng chúng ta, thì đó sẽ là một câu "chửi rủa".
Như chúng ta đã thấy, sở dĩ những nhà không tưởng là những nhà không
tưởng bởi vì họ không thể là cái gì khác ở một thời kỳ mà nền sản xuất tư
bản chủ nghĩa còn rất ít phát triển. Sở dĩ họ bắt buộc phải cấu tạo từ đầu óc
ra những nhân tố của một xã hội mới, chính là vì trong bản thân xã hội cũ,
những nhân tố ấy còn chưa xuất hiện một cách rõ ràng đối với mọi người;
khi đặt những nền móng cho toà nhà mới của họ, họ đã phải tự giới hạn
trong việc kêu gọi đến lý trí, chính là vì họ còn chưa có thể kêu gọi đến lịch
sử đương thời được. Nhưng giờ đây, gần tám mươi năm sau khi họ xuất
hiện, ông Đuy-rinh lại bước ra sân khấu với cái tham vọng trình bày một hệ
thống "chỉ đạo" của chế độ xã hội mới không phải xuất phát từ một vật liệu
hiện có, phát triển trong lịch sử, coi đó là kết quả tất nhiên của vật liệu này;
- không, ông ta đã xây dựng hệ thống đó bằng cách xuất phát từ cái đầu óc
tối cao của ông ta, từ cáo lý trí đang thai nghén những chân lý tuyệt đỉnh
cuối cùng của ông ta, - thì như vậy là bản thân ông ta - một người đâu đâu
cũng đánh hơi thấy những kẻ hậu bối - cũng chỉ là một kẻ hậu bối của các
nhà không tưởng, chỉ là một người không tưởng mới nhất mà thôi. ông ta
gọi các nhà không tưởng vĩ đại là những "nhà thuật sĩ luyện vàng xã hội".
Có thể là như thế. Thuật luyện vàng là một việc cần thiết trong thời đại của
nó. Nhưng từ đó đến nay, đại công nghiệp đã phát triển những mâu thuẫn
trước đây vẫn còn ngái ngủ trong phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa,
thành những sự đối lập quá rõ rệt đến mức có thể nói rằng người ta có thể
sờ thấy được cái ngày sụp đổ đang đến gần của phương thức sản xuất đó;
đến mức là bản thân các lực lượng sản xuất mới cũng chỉ có thể duy trì và
phát triển được bằng cách áp dụng một phương thức sản xuất mới phù hợp
với trình độ phát triển hiện thời của các lực lượng sản xuất ấy; đến mức là
cuộc đấu tranh giữa hai giai cấp do phương thức sản xuất thống trị từ trước
đến nay đẻ ra và thường xuyên tái sản sinh ra trong một sự đối lập ngày
càng gay gắt hơn, đã lan tràn sang tất cả các nước văn minh là người ta
cũng đã nhận thức được mối liên hệ lịch sử đó, nhận thức được những điều
kiện của cuộc cải tạo xã hội đã trở nên cần thiết do những nét căn bản của
cuộc cải tạo đó, cũng do mối liên hệ lịch sử ấy quyết định. Và nếu giờ đây,