CHỐNG DUHRING - Trang 350

nhiên không sản xuất được gì cả"; bởi vì người ta có thể coi mọi việc trong
chừng mực nó đòi hỏi phải mất thời giờ và sức lực - đều là những việc đã
làm, do đó, cả việc đánh ky và đi chơi cũng vậy. Nhưng sự trao đổi ấy
không diễn ra giữa các cá nhân với nhau, vì cộng đồng mới là kẻ sở hữu tất
cả các tư liệu sản xuất, tức cũng là kẻ sở hữu tất cả các sản phẩm; sự trao
đổi ấy diễn ra một mặt là giữa mỗi công xã kinh tế và các xã viên của nó;
mặt khác là giữa chính ngay các công xã kinh tế và công xã thương nghiệp
khác nhau. "Nhất là các công xã kinh tế riêng lẻ sẽ thay thế - trong phạm vi
của bản thân nó - nền thương nghiệp nhỏ bằng một sự buôn bán hoàn toàn
có kế hoạch". Thương nghiệp bán buôn cũng được tổ chức đúng như thế:
"Hệ thống xã hội kinh tế tự do... vì thế vẫn là một tổ chức trao đổi lớn mà
những biện pháp được tiến hành trên sơ đồ của chúng tôi khác với tất cả
những quan niệm mơ hồ vốn có ngay cả đối với những hình thức hợp lý
nhất của các quan niệm xã hội chủ nghĩa hiện đang được lưu hành".
Nhằm thực hiện việc trao đổi đó, công xã kinh tế, với tư cách là kẻ đầu tiên
chiếm hữu các sản phẩm xã hội, phải quy định "một giá cả thống nhất cho
từng loại vật phẩm", căn cứ theo những chi phí sản xuất trung bình. "Cái
gọi là giá thành sản xuất mà hiện nay đang giữ một vai trò trong việc quyết
định giá trị và giá cả thì sẽ" (trong xã hội xã hội chủ nghĩa) "... giữ vai trò
đánh giá số lượng lao động mà người ta phải sử dụng. Những sự đánh giá
đó, căn cứ theo nguyên tắc thừa nhận mỗi người đều có những quyền ngang
nhau cả trong lĩnh vực kinh tế, suy cho đến cùng đều được quy thành việc
tính số người tham gia lao động: những sự đánh giá ấy sẽ cung cấp cho
chúng ta cái tỷ lệ giá cả tương ứng với những điều kiện tự nhiên của sự sản
xuất, và với cái quyền xã hội về việc thực hiện. Cũng giống như hiện nay,
việc sản xuất những kim loại quý sẽ vẫn có ý nghĩa chủ đạo để quy định giá
trị của tiền tệ... Từ đó người ta thấy rằng trong cái chế độ xã hội đã biến
đổi, chúng ta không những không mất đi, mà trái lại, ở đây lần đầu tiên
chúng ta sẽ tìm thấy cái nguyên tắc chân chính để quy định và cái thước đo
có hiệu quả trước hết là đối với các giá trị và do đó cũng là đối với những
tỷ lệ theo đó các sản phẩm được trao đổi với nhau".
Thế là cuối cùng, cái "giá trị tuyệt đối" nổi tiếng đã được thực hiện.