CHỐNG DUHRING - Trang 352

Như vậy là phương thức phân phối theo tư bản chủ nghĩa đã bị xóa bỏ dứt
khoát .
Bởi vì "giả sử trong trường hợp xảy ra một tình hình như vậy, một người
nào đó có thể thật sự chi phối được một số dư về tư liệu riêng thì người ấy
cũng sẽ không thể tìm thấy một phương thức sử dụng theo kiểu tư bản chủ
nghĩa cho số dư ấy. Không một cá nhân nào hoặc một nhóm nào có thể lấy
được số dư đó của người ấy để sản xuất bằng một cách nào khác ngoài con
đường trao đổi hay mua cả; nhưng sẽ không bao giờ xảy ra trường hợp trả
cho người ấy lợi tức hay lợi nhuận cả". Vì vậy "việc thừa kế phù hợp với
nguyên tắc bình đẳng" là một việc khó có thể chấp nhận được. Nó là một
việc không thể tránh khỏi, bởi vì "một việc thừa kế nào đó bao giờ cũng sẽ
là một người bạn đồng hành tất yếu của nguyên tắc gia đình". Ngay quyền
thừa kế cũng lại "không thể đưa đến một tình trạng tích luỹ những tài sản
lớn, bởi vì ở đây việc hình thành sở hữu... sẽ không bao giờ còn có thể
nhằm mục đích tạo ra những tư liệu sản xuất và những cuộc sống chỉ hoàn
toàn dựa vào lợi tức".
Như vậy là công xã kinh tế đã được xây dựng xong một cách tốt đẹp. Bây
giờ chúng ta hãy xem nó hoạt động ra sao.
Chúng ta giả định rằng tất cả những dự án của ông Đuy-rinh đều được thực
hiện một cách đầy đủ; do đó chúng ta giả định trước rằng công xã kinh tế
trả cho mỗi xã viên của mình về số lao động hàng ngày là sáu giờ, một số
tiền cũng biểu hiện sáu giờ lao động, thí dụ là mười hai mác. Chúng ta cũng
giả định rằng giá cả ăn khớp một cách chính xác với giá trị, do đó trong giả
thiết của chúng ta, các giá cả ấy chỉ bao gồm những chi phí về nguyên liệu,
về hao mòn máy móc, về tiêu dùng các tư liệu lao động, và về tiên công đã
trả mà thôi. Như thế thì một công xã kinh tế gồm có một trăm xã viên làm
việc, hàng ngày sản xuất ra những hàng hoá có một giá trị là 1200 Mác,
trong một năm 300 ngày lao động thì sản xuất ra những hàng hoá có một
giá trị là 360000 mác và công xã cũng trả đúng số tiền ấy cho các xã viên
của mình, trong đó mỗi người đều được tùy ý sử dụng cái phần hàng ngày
của họ là 12 mác, hay hàng năm là 3600 mác. Đến cuối năm, cũng như sau
một trăm năm, công xã cũng chẳng giàu có hơn buổi đầu chút nào cả.