cuộc anh ta sẽ bị thiệt nếu bộ phận do anh ta phụ trách không còn hoạt động
tốt như xưa. Như vậy, việc đưa tác nhân giá trị của lao động - tác nhân phi
vật chất - vào quá trình sản xuất đã diễn ra một cách trôi chảy.
Trong tổ chức hành chính vấn đề hoàn toàn khác. Trong trường hợp này,
vì không thể xác định được đóng góp của từng bộ phận, tức là không xác
định được đóng góp của từng người, ngay cả khi người đó giữ vị trí lãnh
đạo, cho nên hiện tượng thiên vị và thành kiến cá nhân cả trong việc đề bạt
lẫn trả lương mới thịnh hành đến như thế. Sự can thiệp của những cá nhân
đóng vai trò nhất định vào việc bổ nhiệm các chức vụ trong nhà nước không
phải do những người có quyền bổ nhiệm thiếu nhân cách mà do ngay từ đầu
đã không có những tiêu chí khách quan về việc xác định những phẩm chất
cá nhân cho việc bổ nhiệm như thế. Dĩ nhiên là cần phải bổ nhiệm những
người giỏi nhất, nhưng vấn đề là: Ai là người giỏi nhất? Nếu câu hỏi này
cũng dễ trả lời như câu hỏi người công nhân luyện kim hay người thợ sắp
chữ đáng nhận mức lương bao nhiêu thì sẽ không còn gì để bàn nữa. Nhưng
vấn đề ở đây không dễ dàng như thế cho nên việc lựa chọn người mới có sự
tùy tiện.
Nhằm giữ cho sự tùy tiện như thế không vượt quá những giới hạn nhất
định, người ta cố gắng đặt ra một số điều kiện mang tính hình thức cho việc
bổ nhiệm và thăng chức. Việc được bổ nhiệm vào một chức vụ nào đó
thường phụ thuộc vào bằng cấp, phải vượt qua một số kì thi và có thời gian
công tác nhất định trong những vị trí khác; còn muốn thăng tiến thì phải có
thâm niên công tác. Đương nhiên là những biện pháp này không thể thay
thế cho việc tìm người phù hợp nhất bằng biện pháp tính toán lời lỗ. Sẽ là
thừa khi cố tình nhấn mạnh rằng chẳng có gì bảo đảm là việc học hành, thi
cử, và thâm niên của ứng cử viên sẽ giúp ta lựa chọn đúng. Ngược lại: hệ
thống này ngăn chặn ngay từ đầu những người giỏi và nhiệt tình, không cho
họ có cơ hội giữ những vị trí thích hợp với khả năng của họ. Chưa bao giờ
và chưa có người nào thực sự có giá trị leo lên được những nấc thang cao
nhất bằng cách đi theo con đường học hành theo đúng quy định và bước
