22. Có vẻ như rõ ràng là chủ nghĩa dân tộc, chủ nghĩa thuộc địa và chủ
nghĩa đế quốc chỉ có thể xuất hiện trong chế độ tư bản chủ nghĩa.
23. Quyền lợi ích kỉ của các doanh nghiệp tư nhân là trở ngại chính cho
sự luân chuyển một cách tự do hơn hàng hoá và con người giữa các vùng
trên thế giới.
24. Vì là người đại diện và cổ vũ cho quyền lợi đặc biệt của một giai
cấp – giai cấp những kẻ nắm được các nguồn lực hay giai cấp tư sản - Chủ
nghĩa tự do đã có một sai lầm chiến thuật ngớ ngẩn nghiêm trọng khi không
tự mình tạo ra một chính đảng và không theo đuổi mục tiêu của mình bằng
cách thoả hiệp và phù hợp với thủ đoạn chính trị.
Bất cứ ai từng có điều kiện quan sát một cách trực tiếp cách thức những
quan điểm có sẵn trong đầu, những nửa sự thật và những “giá trị” dường
như hiển nhiên thường ngăn cản, không cho người ta xem xét một cách toàn
diện và công bằng đối với những quan điểm xa lạ hoặc những quan điểm
làm cho người ta khó chịu trong môn kinh tế học sẽ nhận ra ngay nhiều
điểm vừa được liệt kê. Câu trả lời của Mises cho mỗi điểm vừa nêu sẽ giúp
độc giả bình thường (và những người mới bắt đầu nghiên cứu) có một cái
nhìn toàn diện hơn đối với những vấn đề xã hội và lí giải được những mối
ngờ vực của chính mình. Dễ hiểu vì sao Đông Đức lại cấm tác phẩm này –
như Mises nhắc tới trong phần giới thiệu – và đấy là một bằng chứng nữa,
tuy người ta không cố ý, chứng tỏ rằng đây là tác phẩm quan trọng.
Cuối cùng, xin được bình luận ngắn về hai điểm nữa. Điểm thứ nhất đã
được nhắc lại nhiều lần trong tác phẩm, nhưng được nói trong ngữ cảnh rất
phức tạp và ở những chỗ cách xa nhau cho nên độc giả có thể không nhận
ra tính phổ biến và vai trò quan trọng của nó.
Ý tưởng này - một ý tưởng cực kì quan trọng trong lập luận của Chủ
nghĩa tự do chân chính - đấy là thường thường ta phải làm cái mà Mises gọi
là “hi sinh tạm thời”, một việc làm cực kì cần thiết và hữu ích. Giành ngay
