những lợi ích trước mắt, tuy có vẻ là việc làm hấp dẫn, những sẽ là việc làm
ngu xuẩn, nếu trong khi làm như thế ta tự tước mất lợi ích lớn hơn nhiều lần
trong tương lai; tức là tước mất cái lợi ích lớn đến mức có thể bù đắp được
lợi ích hiện tại và những phiền phức trong quá trình chờ đợi.
Dĩ nhiên là ít người khôn ngoan, trong khi “tính toán” với những điều
kiện như thế, lại ngả về phía lợi ích trước mắt. Nhưng đấy chính là khó
khăn lớn nhất, không phải lúc nào người ta cũng tính toán một cách thận
trọng, họ cũng không được khuyến khích phải làm như thế. Sai sót như thế
thường xảy ra trong những hoàn cảnh rất khác nhau và không chỉ xảy ra với
những công dân hay người tiêu thụ “bình thường”. Nó có thể xảy ra với
những doanh nhân săn tìm lợi nhuận ngắn hạn hoặc lợi thế tương đối; nó có
thể xảy ra với những nhà làm luật ủng hộ cho việc nâng ngay lập tức tiền
tương tối thiểu, trả bảo hiểm xã hội, đặt ra thuế xuất nhập khẩu và các loại
thuế khoá khác; nó có thể xảy ra với những nhà kinh tế học khuyến cáo nới
lỏng tín dụng hoặc tái phân phối thu nhập; và biết bao nhiêu người khác
nữa. Trên thực tế, tìm ra những thí dụ nữa trong tác phẩm và đặc biệt là
trong khi suy nghĩ về những vấn đề và những cuộc tranh luận hiện nay sẽ là
một bài tập tuyệt vời đối với độc giả tập sách này.
Cuối cùng, xin được nói đôi lời về tên gọi của tác phẩm. Cuốn sách này
được xuất bản lần đầu vào năm 1927, với nhan đề Chủ nghĩa tự do và là tác
phẩm bổ xung, như đã nói bên trên cho tác phẩm của Mises viết về chủ
nghĩa xã hội. Sự kiện là khi dịch tác phẩm này trong tiếng Anh người ta đã
muốn hoặc thấy cần phải đổi tên thành Xã hội thịnh vượng và tự do (Free
and Prosperous Commonwealth), đã thể hiện rõ điều mà tôi tin là bi kịch
trong lịch sử tri thức: đánh tráo thuật ngữ Chủ nghĩa tự do.
Vấn đề không chỉ là thuật ngữ, cũng không thể coi nó là một thí dụ đơn
giản của sự thoái hoá ngôn ngữ - thường gọi là entrôpi từ ngữ - ý nghĩa và
giọng điệu cũ biến mất cùng với thời gian. Ở đây chúng ta bắt gặp không
