thành tựu của thể kỉ XVIII mà người ta gọi bằng thuật ngữ không thật đúng
lắm là "Cuộc cách mạng công nghiệp", bên cạnh những thứ khác, đã góp
phần đáp ứng một cách đầy đủ hơn nhu cầu của quần chúng nhân dân. Sự
phát triển của ngành dệt may, việc cơ khí hóa ngành sản xuất giày và những
tiến bộ trong ngành chế biến và phân phối lương thực thực phẩm thực chất
đã mang lại lợi ích cho đa số tầng lớp quần chúng. Nhờ có những ngành
công nghiệp này mà ngày nay nhân dân được ăn ngon hơn và mặc đẹp hơn
trước rất nhiều. Việc sản xuất hàng loạt cung cấp không chỉ thức ăn, quần
áo, nhà ở, mà còn làm ra rất nhiều sản phẩm khác, đáp ứng cho nhu cầu của
quần chúng. Quần chúng được đọc báo, xem phim, thậm chí nhà hát và
"những pháo đài" nghệ thuật khác cũng ngày càng trở thành nơi giả trí của
họ.
Nhưng bộ máy tuyên truyền năng nổ của các đảng phải bài chủ nghĩa tự
do, bằng cách đổi trắng thay đen tất cả thực tế, đã tạo ra một thực trạng là
hiện nay người dân thương gắn những tư tưởng của chủ nghĩa tự do và chủ
nghĩa tư bản với hình ảnh một thế giới đang ngày càng lún sâu vào tình
cảnh nghèo khổ, đói rách. Chắc chắn là, dù cố gắng đến đâu, bộ máy tuyên
truyền cũng không thể nào bôi nhọ được những từ như "người tự do", "chủ
nghĩa tự do", như những kẻ mị dân hi vọng. Xin nói thêm rằng không thể
nào lờ đi một thực tế là mặc cho những cố gắng của bộ máy tuyên truyền
của các lực lượng chống lại tự do, những từ này vẫn tạo ra trong lòng những
người bình thường một điều gì đó khi họ nghe thấy hai tiếng "tự do". Chính
vì vậy, bộ máy tuyên truyền của những lực lượng bài chủ nghĩa tự do tìm
cách tránh né cụm từ "chủ nghĩa tự do", và tìm cách làm cho người ta liên
hệ những điều xấu xa, mà họ gán ghép cho hệ thống tự do, với thuật ngữ
"chủ nghĩa tư bản". Từ này thường gợi lên trong tâm trí người ta một nhà tư
sản bất lương, một kẻ chỉ nghĩ đến việc làm giàu, dù có phải bóc lột đồng
bào của mình thì hắn cũng chẳng từ.
Chẳng có mấy người, trong khi suy tư về chủ nghĩa tư bản, lại nghĩ
được rằng đấy là chế độ được tổ chức trên những nguyên lí tự do chân
