vui" - tức là trở thành "nhu cầu thiết yếu của đời sống". Không nghi ngờ gì
rằng khi mọi vật đều thừa mứa và lao động đã trở thành niềm vui thì xây
dựng vương quốc của "núi xôi sông rượu" là việc dễ như trở bàn tay.
Những người marxist tin rằng đứng trên đỉnh cao "của chủ nghĩa xã hội
khoa học", nó có thể coi khinh chủ nghĩa lãng mạn và những người theo
trường phái lãng mạn chủ nghĩa. Nhưng trên thực tế, phương pháp của nó
cũng chẳng khác gì phương pháp của những người này. Thay vì tìm cách
loại bỏ những trở ngại trên đường thực hiện ước mơ, nó lại để mặc cho
những trở ngại đó tự biến mất trong những đám mây mù của trí tưởng
tượng.
Đối với những kẻ bị bệnh tâm thần phân liệt thì "lời dối trá có tính chất
cứu rỗi" có hai chức năng. Nó không chỉ an ủi cho thất bại trong quá khứ
mà còn tạo ra viễn cảnh thắng lợi trong tương lai. Khi gặp thất bại trong
những vấn đề xã hội, tức điều duy nhất chúng ta quan tâm ở đây, thì điều an
ủi là niềm tin rằng việc người ta không đạt được mục tiêu cao cả mà người
ta hướng tới không phải do người ấy lực bất tòng tâm mà do trật tự xã hội
không ra gì. Kẻ bất mãn hi vọng rằng nếu lật đổ được trật tự xã hội hiện
hành thì hắn sẽ thành công. Nghĩa là việc thuyết phục hắn rằng giấc mơ địa
đàng của hắn là bất khả thi, rằng cơ sở khả thi duy nhất của xã hội được tổ
chức trên nguyên tắc phân công lao động là quyền sở hữu tư nhân tư liệu
sản xuất, là việc làm vô nghĩa. Kẻ bị chứng thần kinh phân liệt bám chặt
vào những "lời dối trá có tính chất cứu rỗi", và khi phải lựa chọn giữa
những lời nói dối và tư duy logic thì hắn sẽ từ bỏ logic. Vì hắn không thể
sống được nếu không có niềm an ủi mà hắn tìm được trong tư tưởng của
chủ nghĩa xã hội. Tư tưởng này nói với hắn rằng không phải là hắn mà là
thế giới có lỗi trong việc làm cho hắn thất bại. Niềm tin đó nâng đỡ được
phần nào tinh thần đã rệu rã của hắn, và giải thoát cho hắn khỏi những dằn
vặt về sự kém cỏi của mình.
