đứng đầu chính phủ với những người mà vua chúa hay hoàng đế đưa lên vị
trí này nhằm thực thi quyền lực tuyệt đối của họ, thì những người cầm
quyền mới cũng chẳng hơn gì. Người Pháp thường có thói quen nói chuyện
"hài hước đến chết cười". Và thực tế thì ở đâu các chính khách của chế độ
dân chủ đại diện cũng nhanh chóng trở thành trò cười trong mắt người dân.
Những người đại diện cho chế độ cũ luôn thể hiện những phẩm chất quý
phái nhất định, ít nhất là vẻ ngoài. Còn những người cầm quyền mới thì lại
luôn có những hành động tiện dân. Không gì có thể làm hại nền dân chủ
bằng thái độ kiêu ngạo rỗng tuếch và giả dối trắng trợn của những người
lãnh đạo đảng dân chủ-xã hội, những kẻ đã nắm được quyền lực sau khi chế
độ quân chủ sụp đổ.
Như vậy là, nơi nào mà chế độ dân chủ giành được thắng lợi thì tại nơi
đó lập tức xuất hiện học thuyết bài dân chủ từ nền tảng. Người ta nói rằng
để cho đa số cầm quyền là việc làm vô nghĩa. Những người tài giỏi nhất
phải nắm quyền, ngay cả khi họ chỉ là thiểu số. Điều này có vẻ như là
đương nhiên nên số người ủng hộ các phong trào bài dân chủ đủ mọi màu
sắc càng ngày càng gia tăng. Những người mà chế độ dân chủ đưa lên đỉnh
tháp quyền lực càng tỏ ra đáng khinh bao nhiêu thì kẻ thù của dân chủ càng
đông thêm bấy nhiêu.
Tuy nhiên, học thuyết phản dân chủ lại có những sai lầm cực kì nghiêm
trọng. "Một người tài giỏi nhất" hay "những người tài giỏi nhất" nghĩa là
thế nào? Nước cộng hòa Ba Lan đưa một nghệ sĩ piano bậc thầy lên nắm
chính phủ vì họ coi ông là người Ba Lan tài giỏi nhất lúc đó. Nhưng phẩm
chất của người đứng đầu nhà nước phải khác rất xa phẩm chất của một nhạc
sĩ. Những người phản đối chế độ dân chủ, khi sử dụng từ "tài giỏi nhất" chỉ
muốn nói rằng một người hay một số người phù hợp nhất đối với công việc
của chính phủ, cho dù họ có ít, thậm chí chẳng có kiến thức gì về nhạc hết.
Nhưng điều đó lại dẫn ta đến vấn đề chính trị: Ai là người phù hợp nhất?
Đảng bảo thủ cho là Disraeli hợp hơn, còn Đảng tự do thì lại bảo là
Gladstone hợp hơn. Nếu không phải đa số thì ai sẽ giải quyết vấn đề này?
