đèn. Cụ Thượng ngồi, ăn bánh, uống nước và trịnh trọng như một người
được mời tới để định giải thưởng cho đèn xẻ rãnh. Rồi cả nhà, mỗi người
một miếng, trông vui vẻ lạ. Vui nhất là Ngộ Lang. Cả đến con Tố Tâm bé
thế mà cũng ăn được hai mảnh bánh mặt trăng.
Quan đèn bắt đầu diễn vòng đầu. Mặt trước đèn có nến soi vào, snág
như một sân khấu rạp tuồng thu bé lại. Thuyền Tây Thi từ từ tiến vào sân
khấu. Lúc nàng vào được đến phần ba lòng sân khấu, lướt qua chiếc thuyền
Phạm Lãi, động đến cái máy gạt thứ nhất ở góc trái đèn, thì thuyền của
Phạm Lãi quay vào trongvà lẩn mất. Nàng Tây Thi vẫn xuôi trên sông ngô
rồi biến vào nội địa đất Ngô. Cái máy gạt ở góc phải cỗ đèn động đánh xịch
một cái nữa, thì trên hòn núi giả làm bằng giấy trang kim đốt đen, Ngũ Tử
Tư bắt đầu ôm lấy Phù Sai với dáng điệu của người tôi trung hết sức ngăn
chúa. Nhưng dưới chân giả sơn, cái người nịnh thần thái Tể Báy Hy đã đon
đả đi lại gần thuyền Tây Thi, giơ tay ra đón lấy. Trên cái núi giấy, hai hình
tôi chúa kia vẫn cử động như ban nãy, một người tỏ vẻ can ngăn, một người
vùng vằng không chịu nghe. Thuyền Tây Thi dưới này, đi sâu mãi vào đất
Ngô và khuất hẳn. Vậy là đủ một vòng đèn xẻ rãnh.
Ngộ Lang nhảy lên mà cười. Cái đèn này là của riêng nó để bày cỗ
ngày rằm. Con Tố Tâm khoa mãi hai chân và hai tay như muốn sà xuống
chỗ đèn sáng. Rồi nó khóc. Mợ Cử Hai bảo chồng:
- Hay là làm cho mỗi đứa một cái. Càng đông đèn, cỗ càng vui. Giữa
mâm cỗ, bày một con gà uốn hình ông Lã Vọng. Ngộ Lang đã có đèn xẻ
rãnh. Giờ làm cho con Tố Tâm một chiếc đèn kéo quân, cho nó khác đi.
Ngay ngày hôm sau, ông Cử Hai lại túi bụi vào việc làm đèn kéo quân.
Ông đã đem một tập sách thơ cũ ra, lột mấy cái bìa sơn cậy, cắt bìa ra, ghép
hai mảnh bìa làm một, dán lại làm hình người, Tố Tâm thì chỉ chơi đến đèn
kéo quân thôi. Nhưng dù sao, ông Cử Hai cũng để hết công phu vào việc
làm đèn. Chiếc đèn kéo quân của con Tố Tâm, đến hôm bày cỗ rằm, cũng
còn hơn các bàn xô nhà khác ở chỗ nó có những hai chiếc tán kia, mỗi cái
