CHỮ NGƯỜI TỬ TÙ
Nguyễn Tuân
www.dtv-ebook.com
Một Vụ Bắt Rượu Lậu
Lũ dân cày ở làng Phong Cốc, bây giờ thực không còn lấy cớ gì để
phàn nàn với nhau trong luỹ tre xanh và với người ngoài, ở giữa những chợ
đông, rằng quan trên không săn sóc tới.
Đấng phụ mẫu của họ là quan Phủ Thiệu Hoá-làng Phong Cốc, thuộc
về Thiệu Hoá phủ, Thanh Hoá tỉnh-những khi hành hạt qua đó thường vẫn
không quên bảo với thầy Đề rằng nên tạt vào đấy mươi lăm phút để xem
cái dân khí vùng đó lâu nay ra sao.
Ở đình làng, trong những ngày này, hương chức kỳ cựu đều được quan
phủ khuyến khích họ nên giảng giải cho lũ đàn em về cái đức làm dân đối
với bề trên không được tỏ vẻ kháng cự, và cái đạo làm dân trong một nước
thái bình, ở một thời yên lặng phải đóng sưu thế, theo tạp dịch cho đều đều.
Nếu sự phục thiện của dân là kết quả một phần thì càng nên gắng nữa lên
cho được mười phần, càng nên cố sức nữa lên mãi mãi. Rồi Nhà nước sẽ
thương tới, và quan Phủ hứa thêm rằng ngài đã bẩm tỉnh cho, thì tha hồ mà
được nhờ...
Nhưng lúc quan Phủ gần trẩy đi sang làng khác, ngài vẫn không quên
bảo thầy Lý mới, như mấy lần trước:
- Thầy nên coi chừng đến công việc của thầy và sự hành động phi
pháp của dân làng. Trách nhiệm của thầy nặng lắm đó! Thầy giữ việc làng
thay thầy Lý trước (bị chết một cách rất thê thảm và chẳng vinh dự gì)
trong khi thừa hành công vụ, chắc thầy rõ phận sự của thầy trong lúc này,
hơn ai hết thẩy.
