BÉLIARD
QUYẾT ĐỊNH 8.10.1879
Chiếu quyết định ngày 23.7.1879 mở kỳ thi đạt giải thưởng cho những
công chức học tiếng An-nam, quyết định công bố kết quả kỳ thi : hai người
Pháp là COSTE và CAFFORT đủ điểm được thưởng mỗi người 100$ trích
ở ngân sách thuộc địa.
LE MYRE DE VILERS
THÔNG TƯ 28.10.1879
Về việc bãi bỏ chữ nho và dùng những mẫu tự La-tinh trong thư từ
chính thức.
Nhu cầu đầu tiên của nhà cai trị là tiếp xúc đều và thẳng với dân
chúng. Người Anh đã rất hiểu điều đó, nên sau 4 năm chiếm đóng mũi « Hy
vọng Tốt » (Bonne espérance), họ đã tuyên bố tiếng Anh là chính thức,
người Đức thì cấm dùng tiếng Pháp trong các trường ở Alsace Lorraine.
Ở Nam kỳ, chúng ta gặp những khó khăn đặc biệt vì tính chất khác
nhau của các chữ viết. May mắn thay, việc sáng chế ra chữ quốc ngữ đã
cho phép chia sẻ vấn đề ; bây giờ có thể chấp thuận một chữ viết chung
mặc dầu phải duy trì sự khác biệt tiếng nói. Vậy mục đích của chúng ta là
phải truyền bá mẫu tự La mã, và chúng ta sẽ đạt tới mục đích trên dễ dàng
vì người bản xứ đã hiểu họ rất có lợi nếu dùng thứ chữ đó, mỗi khi họ cần
phải tiếp xúc với nhà cầm quyền cai trị. Trong 10 Thỉnh nguyện, đến 9
được viết bằng chữ quốc ngữ.
Đàng khác việc dùng chữ nho là một cản trở lớn lao đối với sự phát
triển nền văn minh Âu châu ; vậy mọi nổ lực của chúng ta phải nhằm xóa
bỏ cản trở đó…
Những mẫu tự La-tinh sẽ được dùng để viết thư từ chính thức với tất
cả những làng biết thứ chữ trên. Một vài đồng nghiệp của Quí vị nêu thắc
