(ii)
Chữ Cirth
Bộ Certhas Daeron ban đầu đặt ra chỉ nhằm biểu thị hệ thống âm vị
tiếng Sindarin. Các chữ cirth cổ nhất là số 1, 2, 5, 6; 8, 9, 12; 18, 19, 22; 29,
31; 35, 36; 39, 42, 46, 50; và một chữ certh thay đổi giữa 13 và 15. Các giá
trị gán cho chúng đều không theo quy tắc nào. Số 39, 42, 46, 50 là nguyên
âm và ổn định trong suốt các thay đổi về sau. Số 13 và 15 được dùng ghi h
hoặc s, tùy theo 35 được dùng ghi s hay h. Sự bất quyết trong ký hiệu chỉ s
và h vẫn còn lại mãi trong các trật tự sau này. Trong các chữ có “thân” và
“nhánh”, từ 1-31, thì nếu nhánh chỉ có một bên, đó thường là bên phải.
Trường hợp đảo ngược cũng không thiếu, nhưng không biểu đạt ý nghĩa
ngữ âm.
Những bổ sung và phát triển bộ certhas này ở dạng cũ được gọi là
Angerthas Daeron, vì tương truyền Daeron là người đã đặt thêm các chữ
cirth mới và sắp xếp lại toàn bảng chữ. Tuy thế những bổ sung chủ yếu, tức
là hai chuỗi mới hoàn toàn 13-17 và 23-28, chắc hẳn là sáng tạo của dân
Noldor ở Eregion thì đúng hơn, vì chúng dùng ký âm những âm không có
trong tiếng Sindarin.
Trong thứ tự mới, bảng Angerthas tuân theo một số nguyên tắc (hẳn
nhiên là học tập từ hệ thống Fëanor): (1) thêm một nét vào nhánh là chuyển
sang “hữu thanh”; (2) lật ngược cả chữ certh là mở thành “âm xát”; (3)
nhánh nằm cả hai bên thân là hữu thanh mũi hóa. Ba nguyên tắc này được
theo tương đối nhất quán, trừ một điểm. Tiếng Sindarin (cổ) đòi hỏi có ký
hiệu cho m xát (hoặc v mũi hóa), và vì thể hiện âm này lý tưởng nhất là lật
