ĐUỔI QUỶ
Nguyễn Đình Bổn
M
ột trong những quan ngự y của Đức Thành Thái là người đất
Quảng Nam. Khi nhà vua bị truất phế vào mùa thu năm 1907, ông cũng từ
quan, về quê nhà sống với nghề hốt thuốc. Bà cố tôi, một trong những
người hiếm hoi trong dòng họ sống vượt qua cái ngưỡng tuổi một trăm năm
vẫn thường kể rằng ông ưa nhắc đến đức tính thương dân, gần dân của nhà
vua mà chính ông luôn lấy đó làm gương. Từ ngày trở lại quê nhà, với tài
năng thật sự và danh tiếng ngự y, không lúc nào ông được rảnh rỗi. Người
bệnh tìm đến với ông đủ mọi thành phần và không chỉ giới hạn trong tỉnh
Quảng Nam dù rằng đôi khi họ phải vượt đèo Hải Vân ở phía bắc và đèo
Cả ở hướng ngược lại. Đến với ông, đông nhất vẫn là những người nghèo,
vì không như những danh y khác, ông luôn lấy y đức làm đầu nên thường là
ông chữa bệnh gần như miễn phí cho những người khốn khó. Thế nhưng,
dù là một danh y, rồi đạt đến đỉnh cao của sự nghiệp và danh vọng là được
vời vào triều, đứng trong hàng ngũ của các vị ngự y trong Thái y viện, nơi
đã giúp ông hoàn thiện thêm kiến thức và y thuật của mình, ngài cựu ngự y
ấy nhiều khi vẫn cảm thấy bất lực trước cái nghiệt ngã của nghề nghiệp.
Ngay cả khi trong triều, hay khi đã về cùng những kẻ thứ dân, mỗi lần nhìn
thấy tử thần cướp trên tay mình một sinh mệnh là ông đau đớn đến mất ăn,
mất ngủ. Thời ấy, ai bất hạnh vướng vào “tứ chứng nan y” thì kể như chỉ
còn đợi Thần Chết đến. Thế nhưng ngoài bốn chứng bệnh mà bất cứ thầy
thuốc nào cũng phải bó tay ấy, ông còn luôn làm kẻ chiến bại trước một căn
bệnh hiểm nghèo khác: Bệnh điên.
Thoạt tiên, với uy tín cộng với lòng nhân hậu của ông, người nhà vẫn
thường đem đến cho ông chữa trước, và chỉ khi ông “chạy” thì họ mới phải
tìm đến các pháp sư, các thầy phù thủy, nơi mà tiền chữa trị đôi khi cao
