“Tiên sinh, Khổng Khâu lại tới rồi!”, học trò của ông là Canh Tang Sở
hối hả chạy vào, khẽ bẩm báo.
“Mời…”.
“Tiên sinh, ngài khỏe chứ?”, Khổng Tử vừa nói vừa hành lễ hết sức
cung kính.
“Tôi thì vẫn vậy thôi”, Lão Tử đáp. “Còn ngài thế nào rồi? Tất cả tàng
thư ở đây ngài đã xem hết chưa?”.
“Đã xem hết rồi. Có điều…”, bộ dạng Khổng Tử lộ rõ chút nôn nóng,
đó là chuyện xưa nay chưa từng có nơi ông. “Tôi nghiên cứu lục kinh Thi,
Thư, Lễ, Nhạc, Dịch, Xuân Thu, tự cho rằng đã mất rất nhiều thời gian, đủ
để tinh thông cả. Nhưng tôi đi bái kiến hết bảy mươi hai vị quân vương thì
không ai dùng. Thật sự khó lòng mà nói cho rõ hết với con người! Hay là
cái khó của “đạo” mà lại nói rõ được hay sao?”.
“Kể ra ngài cũng may mắn đấy”, Lão Tử nói, “Nên chưa gặp phải vị
quân vương năng cán. Cái trò đùa lục kinh ấy chỉ là dấu tích của tiên vương
thôi. Nó đâu phải thứ tạo ra được dấu tích. Lời của ngài nói cũng giống như
dấu tích vậy. Dấu tích là do giày đạp xuống tạo ra, nhưng chẳng lẽ dấu tích
đó mà lại là giày ư?”. Dừng một lát rồi ông tiếp tục nói: “Giống chim
nghịch lông trắng chỉ cần liếc mắt, con ngươi không hề động đậy, thế mà tự
nhiên có thai. Loài trùng, con đực cất tiếng kêu ở đầu hướng gió, con cái ở
cuối hướng gió hưởng ứng, tự nhiên có thai. Còn như con loại (1), trên
mình mang đủ cả hai tính đực cái, vì vậy cũng tự nhiên có thai. Bản tính thì
không thể thay đổi. Sinh mạng thì không thể thay thế. Thời thì không thể
giữ lại. Đạo thì không thể nghẽn lấp. Chỉ cần được đạo thì làm gì cũng
thành công, còn nếu mất đạo thì không làm gì được hết”.
Khổng Tử như bị một gậy đánh phủ đầu, kinh hoàng thất sắc ngồi yên,
y hệt khúc gỗ trơ.
