181. Ông Cống Quình
(Bài 30 Chuyện Đời Xưa Trương Vĩnh Ký, bản năm 1914, từ tr.41)
Truyện ông Cống Quình đậu trạng, có nhiều đều pha lửng trớ trêu tức
cười.
Bữa kia có một người ở xa tìm tới kinh vào chầu vua, đem dưng cho
người một mâm trái trường thọ. Mới đem vô, nói chưa xong, ông Cống
Quình lại lấy lột ăn phứt đi. Vua thấy ông làm đều vô phép, sỉ hổ cho vua,
thì ngài dạy đem mà chém đi.
Ông ấy quỳ xuống tâu rằng : « Tâu Bệ hạ, muôn muôn tuổi. Nay tội
tôi hỗn hào vô lễ, mà Bệ hạ đòi chém, thì là đáng lắm. Muôn tâu Bệ hạ cho
tôi nói một ít lời cho cặn kẽ, rồi tôi sẽ ra chỗ pháp trường : trái này gọi là
trái trường thọ, mà sao tôi ăn vô chưa khỏi cổ đà thấy chết ? Vậy thì nó là
trái đoản thọ mới phải. »
Vua nghe được tha ổng đi.
Bữa khác, vua ngự đi chơi, quân gia binh lính chầu chực hầu hạ, thiên
trùng vạn điệp. Ông Cống Quình đi tắm ngó thấy, lật đật chạy đút đầu vô
bụi giơ đít ra. Vua ngự ngang qua thấy mới hỏi ai. Cống Quình quì xuống
tâu : « Tôi nghe ngài ngự, tôi núp không kịp, nên phải làm làm vậy ; tục nói
: hễ giấu đầu thì ra đuôi ».
Trong nội, vua có nuôi một con mèo, cổ cột cái xích bằng vàng. Cống
Quình vô ra ôm quách về nhà ; lấy xích vàng ra, cột dây nuôi ở nhà. Mà
thường ổng biểu đem hai dĩa, một dĩa thịt thà, chả gỏi ; còn một dĩa, thì
cơm nguội trộn với đầu tôm xương cá ; hễ nó lại ăn dĩa đồ ngon thì đánh ;
nên nó quen đi cứ dĩa đồ hèn mà ăn mà thôi.
Vua tiếc con mèo, sai đi kiếm táo tác, kiếm không ra. Người ta nói có
ngó thấy Cống Quình nuôi con mèo giống in con mèo của vua, có khi nó
đó. Vậy vua cho đòi ông Trạng tới, hỏi con mèo. Ổng nói một hai không
phải. Vậy ổng bắt con mèo đem tới, biểu quân đem hai dĩa cơm, một dĩa đồ
