Sirène (xi ren), đầu và tay là người đàn bà mà khúc dưới là cá, có vảy có
đuôi. Hai con nầy cũng đối với xà-niên đời xưa.
ĐẶNG-LỄ-NGHI
*
Lời bàn của người chép truyện. – Ông Đ.L.N. quên nói rõ hai con thú
của Tây kể nơi trên, vốn trong chuyện thần thoại, và không có trên thế gian.
Con xà-niên đây cũng vậy. Thuở xưa, đường giao thông không có, sử-địa
học, khoa-học và vạn-vật học đều mơ hồ, chuyện ngải chuyện bùa lại thạnh
hành, nên chuyện người biến ra thú, vẫn được thuật lại và vẫn tồn tại trong
trí óc bợm nhậu, là nhóm giàu tưởng tượng hơn ai cả. Đây là một đề tài tha
hồ cho ta khai thác : chuyện con xà-niên. Ông Đ.L.N. tả rành rọt thợ Sâm
khiêng cây cột mới đốn đè trên mình con xà-niên nầy, mà ông quên nói nó
giống đực hay giống cái ? Những ai sau nầy có dịp nói tiếu-lâm « chuyện
con xà-niên » trong bộ Đối-cổ kỳ quan của ông Đặng-Lễ-Nghi, in năm
1910, xin nhớ bổ túc cho vậy.
Về danh từ « xà niên », tôi nghi nó không phải tiếng Việt, có lẽ một do
thần-thoại chàm của nhóm ngậm ngải tìm trầm, hai do chuyện tiếu-đàm của
người Cao-miên là xứ bùa ngải và khỉ đột, giả-nhơn.
