chỉ được báo cáo là “thái bình” trống trơn, không được chuyên viên in
hình, tả rõ - và chắc cũng không biết đích xác là loại của đời nào,
nhưng có phần chắc là loại thông bảo lấy từ niên hiệu Thái Bình Hưng
Quốc của Tống Thái Tông thế kỷ X. May mà nhà khảo cổ không hấp
tấp khoe khoang kiến thức như ông Trần Quốc Vượng, bảo với báo
Tuổi trẻ rằng loại Thái bình nhắc đến trong cuộc hội thảo quốc tế 1990
ở Hội An là tiền của Đinh Tiên Hoàng! Tiền Tống ở Việt Nam nhiều
vô số nên Thái bình ở Gò Mun có phần không sai chạy là của thế kỷ
X. Tiền xưa vành ngoài tròn lỗ vuông đã trở thành khuôn thức điển
hình ở Á Đông nên người ta cứ sử dụng không màng đến chuyện ông
vua trên đó đã chết mất đất từ lâu. Tiền xâu trong dây mây, hoặc dây
sắt như còn thấy trong các vò sành mới phát hiện ở Bình Định gần
đây, phần rất lớn là tiền Tống. Không phải như sau này, đổi đời là đổi
tiền, không đổi đời cũng đổi tiền, nhân dịp đó đổ vào đầu dân chúng,
giải quyết được tình trạng tiền mất giá do sự bất lực của chính mình
tạo nên. Cũng có khi vua chính thống lật được vua ngụy, ra lệnh cấm
dùng tiền ngụy, như nhà Nguyễn đối với Tây Sơn nhưng lệnh cấm
không đủ để thi hành sít sao nên trong các nhóm tiền dân chúng sử
dụng vẫn có tiền Tây Sơn. Trường hợp bất ngờ đến ngạc nhiên là một
lô tiền đào được ở Bến Tre có ba đồng Bảo hưng, niên hiệu cải đổi của
Nguyễn Quang Toản ở tận xứ Bắc xa xôi sau khi bỏ chạy khỏi Phú
Xuân. Vì thế chớ tưởng lục tìm năm ra đời của tiền nằm trong mộ là
xác định được thời điểm chôn cất, theo kiểu đoán định cho các mộ tìm
thấy tiền Bán lạng, Ngũ thù của Vương Mãng hồi đầu Công nguyên.
Trường hợp nhóm mộ Xuân La sẽ nói nằm trong trường hợp này.
Tên tiền ở mộ Gò Mun đã rõ rệt nên nhà nghiên cứu phải xác
định đó là “ngôi mộ muộn”. Tuy nhiên hình như người ta không thạo
lắm về cổ tiền học Á Đông nên có một chút lấn cấn không muốn vứt
nó ra ngoài tập họp Gò Mun, được coi là xuất hiện trước loại tiền đó
cả hai ngàn năm. Vấn đề là nằm trong con số 36 của cọc tiền kia. Lê
Quý Đôn cho biết - mà dân gian đến gần đây cũng biết, là có hai loại
